Διαβάστε ακολούθως την Απόφαση 94/2024 της Ανεξάρτητης Αρχής:
Η Ολομέλεια του Εθνικού Συμβουλίου Ραδιοτηλεόρασης, ύστερα από πρόσκληση της Προέδρου, συνήλθε σε συνεδρίαση στον συνήθη γι’ αυτό τόπο την 20.2.2024 και ώρα 11:00, προκειμένου να συζητήσει επί της κατωτέρω υποθέσεως. Συγκροτήθηκε από τους: Ευτέρπη Κουτζαμάνη-Δρίλια, πρόεδρο, Ιωάννη Πολίτη, αντιπρόεδρο (με τηλεδιάσκεψη μέσω «epresence.gov.gr», και τα μέλη: Σωκράτη Τσιχλιά, Δημήτριο Σταυρόπουλο και Ευτύχιο Παλλήκαρη (με τηλεδιάσκεψη μέσω «epresence.gov.gr»), Σπυρίδωνα Χρυσοφώτη, Πέτρο Τριανταφυλλίδη, Γεώργιο Βλαβιανό (με τηλεδιάσκεψη μέσω «epresence.gov.gr») και Ιωάννη Μιχελάκη. Χρέη γραμματέως εκτέλεσε η Αναστασία Μαραζίδου, διοικητική υπάλληλος του ΕΣΡ.
Αντικείμενο της συζήτησης ήταν η ενδεχόμενη παραβίαση της ραδιοτηλεοπτικής νομοθεσίας από τον τηλεοπτικό σταθμό με τον διακριτικό τίτλο ALPHA, ιδιοκτησίας της εταιρείας με την επωνυμία «ALPHA ΔΟΡΥΦΟΡΙΚΗ ΤΗΛΕΟΡΑΣΗ ΑΝΩΝΥΜΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ», αναφορικά με δραματοποιημένη παρουσίαση γεγονότων και προβολής εικόνων που προκαλούν πόνο στους οικείους των εικονιζόμενων, κατά τη μετάδοση της εκπομπής με τίτλο «T- LIVE» την 8.11.2023, στις 16.00. Η υπόθεση εξετάζεται ύστερα από την με αριθμό πρωτοκόλλου ΕΣΡ 5756/9.11.2023 καταγγελία.
Για τον έλεγχο σχηματίστηκε ο φάκελος με αριθμό 297/15.12.2023, ο οποίος ανατέθηκε στη διοικητική υπάλληλο Ειρήνη Κεραμήτσου και στην ειδική επιστήμονα - νομικό Όλγα Γαρουφαλιά. Στη συνέχεια, η Διοικητική Υπάλληλος υπέβαλε την με αριθμό πρωτοκόλλου 69/ΕΣ/15.1.2024 έκθεση καταγραφής των πραγματικών περιστατικών της υπόθεσης και η Νομικός υπέβαλε την με αριθμό πρωτοκόλλου 140/ΕΣ/29.1.2024 εισήγησή της.
Κατά τη συζήτηση της υπόθεσης, παρέστησαν για λογαριασμό της λειτουργούσης τον σταθμό ως άνω εταιρείας, η πληρεξούσια δικηγόρος της Άννα Σούρπη και η παρουσιάστρια της εκπομπής, Τατιάννα Στεφανίδου. Ερωτηθείσες από την Πρόεδρο,
η Δικηγόρος και η Παρουσιάστρια απάντησαν ότι γνωρίζουν το περιεχόμενο του φακέλου, έλαβαν δε τον λόγο και ανέπτυξαν τους ισχυρισμούς τους. Ζήτησαν στη συνέχεια -και η Ολομέλεια δέχτηκε- να τους παρασχεθεί προθεσμία για την κατάθεση εγγράφου υπομνήματος μέχρι και την 4.3.2024, ώρα 14.00, και η συζήτηση κηρύχθηκε περαιωμένη. O σταθμός κατέθεσε στη Γραμματεία το με αριθμό πρωτοκόλλου 1171/4.3.2024 υπόμνημά του.
Την 16.5.2024 και ώρα 11.00 η Ολομέλεια συνήλθε σε διάσκεψη επί της υποθέσεως, ύστερα από πρόσκληση της Προέδρου. Συγκροτήθηκε από τους: Ευτέρπη Κουτζαμάνη-Δρίλια, πρόεδρο, Ιωάννη Πολίτη, αντιπρόεδρο (με τηλεδιάσκεψη μέσω «epresence.gov.gr»), και τα μέλη: Σωκράτη Τσιχλιά (με τηλεδιάσκεψη μέσω «epresence.gov.gr»), Δημήτριο Σταυρόπουλο, Ευτύχιο Παλλήκαρη, Πέτρο Τριανταφυλλίδη, Γεώργιο Βλαβιανό (με τηλεδιάσκεψη μέσω «epresence.gov.gr») και Ιωάννη Μιχελάκη. Απόν το μέλος Σπυρίδωνας Χρυσοφώτης, ο οποίος είχε κληθεί νομίμως. Χρέη γραμματέως εκτέλεσε η Αναστασία Μαραζίδου, διοικητική υπάλληλος του ΕΣΡ. Παρέστη επίσης και η ανωτέρω εισηγήτρια, η οποία ανέπτυξε το ζήτημα προφορικώς και στη συνέχεια αποχώρησε. Η Ολομέλεια, αφού παρακολούθησε την επίμαχη ροή προγράμματος και μελέτησε το σύνολο των στοιχείων του φακέλου:
ΣΚΕΦΤΗΚΕ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟ ΝΟΜΟ ΚΑΙ ΑΠΟΦΑΣΙΣΕ ΩΣ ΕΞΗΣ:
Ι. Νομικό μέρος
1. Το ΕΣΡ είναι η αρμόδια κατά το Σύνταγμα Αρχή (άρθρο 15 παρ. 2) για την άσκηση του άμεσου ελέγχου του κράτους επί της ραδιοφωνίας και της τηλεοράσεως και την επιβολή των προβλεπόμενων διοικητικών κυρώσεων.
2. Η απαγόρευση δραματοποιημένης παρουσίασης γεγονότων θεσπίζεται στις διατάξεις των άρθρων: i) 9 παρ. 6 του Ν. 4779/2021, το οποίο ορίζει: «Δεν επιτρέπεται η δραματοποίηση και η δραματοποιημένη παρουσίαση πληροφοριών, ειδήσεων, απόψεων ή δηλώσεων, κατά τη μετάδοση όλων των προγραμμάτων», ii) 14 παρ. 2 του Π.Δ. 77/2003, το οποίο ορίζει: «Απαγορεύεται η δραματοποιημένη αναπαράσταση των γεγονότων κατά τη μετάδοση των δελτίων ειδήσεων ή άλλων ενημερωτικών εκπομπών». Το άρθρο 14 παρ. 2 του Π.Δ. 77/2003 απαγορεύει τη δραματοποιημένη αναπαράσταση γεγονότος, στο περιεχόμενο της οποίας, σύμφωνα και με τη νομολογία του ΣτΕ (ΣτΕ 4391/2013, 2902/2014, 4044/2008, 1173/2015), υπάγεται και η δραματοποίηση. Το Συμβούλιο της Επικρατείας (ΣτΕ) έχει κρίνει ότι η μετάδοση μίας είδησης στο πλαίσιο του δικαιώματος ενεργητικής και παθητικής πληροφόρησης πρέπει να γίνεται με «απλό τρόπο» και όχι μέσω δραματοποιημένης παρουσίασης (ΣτΕ 4391/2013, 1617/2012 Ολομ., 1205/2011, 1380/2005 επτ., 1386/2004 επτ. Πρβλ. και ΣτΕ 1245/2015), καθώς και ότι η μετάδοση τραγικών γεγονότων πρέπει να περιορίζεται στην παρουσίασή τους με απλό τρόπο (ΣτΕ 1380/2005, ΣτΕ 1617/2012), χωρίς υπερβολή και χωρίς τη δραματοποίηση της όλης κατάστασης, εστιάζοντας στην ενημέρωση των τηλεθεατών.
3. Το Συμβούλιο της Επικρατείας έχει ερμηνεύσει την έννοια της δραματοποιημένης παρουσίασης γεγονότων ή ειδήσεων κρίνοντας τα εξής:
α) «Ο εν λόγω τηλεοπτικός σταθμός είχε μεν τη δυνατότητα να μεταδώσει την είδηση της δολοφονίας, τον αντίκτυπο που αυτή είχε σε κοινωνικό επίπεδο, όπως επίσης και τις τυχόν εξελίξεις από τις σχετικές έρευνες της αστυνομίας, επί τη βάσει του συνταγματικώς κατοχυρωμένου (με τα άρθρα 14 παρ. 1 και 2 και 5 παρ. 1 Συντ.) δικαιώματος ενεργητικής και παθητικής πληροφορήσεως, όφειλε όμως να μεταδώσει τις σχετικές ειδήσεις με τρόπο απλό και όχι να τις παρουσιάσει δραματοποιημένα, με την καθημερινή προβολή άφθονου οπτικοακουστικού υλικού του εκλιπόντος ηθοποιού συνοδεία μελαγχολικής και νοσταλγικής μουσικής και τραγουδιών με συμβολικό στίχο» (ΣτΕ 4391/2013).
β) «Σύμφωνα με τη διάταξη του άρθρου 14 παρ. 2 του Π.Δ. 77/2003 απαγορεύεται η μετάδοση εικόνων που περιέχουν στοιχεία αναπαράστασης των σκηνών αυτών, στις οποίες οι εν λόγω εικόνες δύνανται συνειρμικά να παραπέμψουν» και «η προβολή εικόνων με τη χρήση των συγκεκριμένων οπτικοακουστικών τεχνικών αποσκοπούσε στη δραματοποίηση του γεγονότος» (ΣτΕ 4044/2008).
γ) «Οι συνεχείς εναλλαγές των ανωτέρω σκηνών (σκηνών συνεντεύξεων συγγενών σε δημοσιογράφους για το θάνατο προσφιλών τους προσώπων και παλαιότερων φωτογραφιών θυμάτων) έφεραν στοιχεία δραματοποίησης» (ΣτΕ 2901/2014). δ) «Η παρουσιάστρια και οι συμμετέχοντες στην εκπομπή με τη χρήση μουσικής και κυλιόμενων εντυπωσιακών τίτλων και την επανάληψη συνεντεύξεων και ερωτήσεων δραματοποίησαν λεπτομέρειες των σχολιαζόμενων εγκλημάτων» (ΣτΕ 1173/2015).
Επιπλέον, έχει κριθεί από το ΣτΕ 1205/2011 ότι όταν μία εκπομπή δεν περιορίζεται μόνο στην πληροφόρηση περί του συγκεκριμένου γεγονότος, αλλά και δια της επανειλημμένης εκπομπής των ίδιων σκηνών με ιδιαίτερη ένταση του ήχου, επιδιώκεται και επιτυγχάνεται η έξαψη των τηλεθεατών, τότε η προβολή αυτή δεν είναι αναγκαία για την ενημέρωση του κοινού. (Βλ. και ΣτΕ 4060/2010, 4392/2013 και 4395/2013).
4. Η απαγόρευση προβολής εικόνων που προκαλούν πόνο στους οικείους των εικονιζόμενων θεσπίζεται στο άρθρο 7 παρ. 2 του Π.Δ. 77/2003, το οποίο ορίζει: «Δεν επιτρέπεται να προβάλλονται, χωρίς σπουδαίο λόγο, εικόνες ή ήχοι, που επιτείνουν ή προκαλούν πόνο στους εικονιζόμενους ή σε πρόσωπα του αμέσου περιβάλλοντός τους».
5. Το Συμβούλιο της Επικρατείας έχει κρίνει ως προς την πρόκληση πόνου στους οικείους των εικονιζόμενων τα εξής:
α) Η επανειλημμένη προβολή αμοντάριστων φωτογραφιών και πλάνων του θύματος συνιστά πρόκληση πόνου στους οικείους του θύματος και έγινε κατά παράβαση του άρθρου 7 παρ. 2 του Π.Δ. 77/2003, (ΣτΕ 2194/2019),
β) «Οι εικόνες που προεβλήθησαν και ο τρόπος με τον οποίο αυτές προεβλήθησαν (οπτικοακουστικές τεχνικές που αποσκοπούσαν στη δραματοποίηση του γεγονότος ... και στη συγκινησιακή φόρτιση και έξαψη των τηλεθεατών), ... σε συνδυασμό με τις εκτεταμένες αναφορές στον τρόπο θανάτου του . ήταν ικανά να προκαλέσουν πόνο στους οικείους του εκλιπόντος» (ΣτΕ 1245/2015 και πρβλ. ΣτΕ 4044/2008).
6. Τέλος, κατά τα στοιχεία β και ε της παραγράφου 1 του άρθρου 4 του Ν. 2863/2000, το ΕΣΡ ελέγχει την τήρηση των όρων που προβλέπονται στην εκάστοτε ισχύουσα ραδιοτηλεοπτική νομοθεσία και επιβάλλει τις από το άρθρο 4 του Ν. 2328/1995 προβλεπόμενες κυρώσεις.
ΙΙ. Πραγματικό μέρος
Από τα έγγραφα του φακέλου, την παρακολούθηση της επίμαχης ροής προγράμματος και τους ισχυρισμούς της εγκαλούμενης (προβληθέντες προφορικώς και εγγράφως), προκύπτουν τα εξής:
Κατά την παρουσίαση του θέματος του θανάτου βρέφους σε τροχαίο δυστύχημα από την εξεταζόμενη εκπομπή μεταδόθηκαν ενδεικτικά τα εξής: 16:06':49" - 16:12':55" (ώρα μετάδοσης)
Παρουσιάστρια: Ειρήνη Πεϊβάνη, καλησπέρα. Είδαν το φως της δημοσιότητας νέα βίντεο και νέα στοιχεία με το τροχαίο που μας συγκλόνισε στο Βόλο με θύμα ένα μωράκι λίγων μηνών, που το κρατούσε ο παππούς του στην αγκαλιά του, όταν προσπάθησε να περάσει τον δρόμο και παρασύρθηκε από μηχανή.
Ε. Πεϊβάνη: Πάμε να τα αναλύσουμε. Να δούμε καρέ-καρέ τα βίντεο. Βλέπουμε, λοιπόν, το επίμαχο βίντεο. Ο παππούς...
Παρουσιάστρια: Αυτό είναι νέο βίντεο ή είναι αυτό που βλέπαμε τις προηγούμενες μέρες;
Ε. Πεϊβάνη: Αυτό είναι νέο βίντεο. Είναι χτεσινοβραδινό βίντεο. Είδε το φως της δημοσιότητας.
Παρουσιάστρια: Τί εισφέρει αυτό; Τι περαιτέρω στοιχεία.
Ε. Πεϊβάνη: Λοιπόν. Να το δούμε λίγο και από την αρχή. (στο video wall πίσω τους προβάλλεται το επίμαχο βίντεο. Το πλάνο «παγώνει» και επισημαίνονται με κόκκινους κύκλους και βελάκι τα σημεία ενδιαφέροντος - παράλληλα η συνεργάτης της εκπομπής περιγράφει τι ακριβώς βλέπουμε)
Ε. Πεϊβάνη: Από αυτή την πλευρά του δρόμου βλέπουμε, περνάει μία μηχανή από το δεξιότερο άκρο του δρόμου, σύμφωνα με τον Κώδικα Οδικής Κυκλοφορίας. Ο παππούς ξεκινάει να περνάει τον δρόμο, σαστίζει και κοκκαλώνει στη θέα του λευκού αυτοκινήτου που έρχεται στον δρόμο και δεξιά, εκεί που είναι το βελάκι, βλέπουμε την επίμαχη μηχανή. Συνεχίζει ο παππούς, έχει φτάσει ήδη στο μέσον του δρόμου, κοκκαλώνει όπως είπαμε. Συνεχίζουμε το βίντεο που θα δούμε ότι η μοτοσυκλέτα ξεκινάει και συνεχίζει την πορεία της. (το βίντεο συνεχίζει και βλέπουμε την μοτοσικλέτα να περνά με ταχύτητα και να ρίχνει κάτω τον άντρα. Επισημαίνονται με κόκκινους κύκλους η μοτοσικλέτα και ο άντρας. Υπάρχει τεχνική επεξεργασία στο σημείο της οθόνης, όπου το βρέφος βρίσκεται στην άσφαλτο).
Ε. Πεϊβάνη: Από αυτό το βίντεο, όπως το είδαμε, δεν μπορούμε να εικάσουμε αν η μοτοσικλέτα προσπέρασε το λευκό αυτοκίνητο. Στο σημείο αυτό που βλέπουμε ήτανε τα δύο οχήματα παράλληλα. Επομένως, ο οδηγός της μοτοσικλέτας είχε πολύ καλή ορατότητα να φρενάρει, κάτι το οποίο δεν το έκανε. (Μεγεθύνεται το σημείο της οθόνης που δείχνει τον άντρα να σηκώνεται από το έδαφος και τη μητέρα να τρέχει προς το βρέφος)
Ε. Πεϊβάνη: Ο παππούς, είπαμε ότι δεν κάνει κι εκείνος κάποια κίνηση, πιθανότατα θεωρεί ότι το όχημα θα σταματήσει, ότι η μοτοσικλέτα θα σταματήσει. Το ίδιο θεωρεί και η μοτοσικλέτα, ότι ο παππούς από τη στιγμή που είναι στη μέση του δρόμου, θα συνεχίσει τον δρόμο και έτσι το κακό γίνεται. Κανείς από τους δύο δηλαδή...
(στο video wall πίσω τους προβάλλεται βίντεο από άλλη οπτική γωνία με την παράσυρση του άντρα από την μοτοσικλέτα)
Ε. Πεϊβάνη: Φαίνεται ότι εκείνα είναι τα κρίσιμα δευτερόλεπτα, που κανείς δεν ξέρει τι να κάνει. Η μοτοσικλέτα συνεχίζει την πορεία της, ενώ ο παππούς βρίσκεται στη μέση του δρόμου και κάπως έτσι γίνεται το κακό.
Παρουσιάστρια: Έχουμε ετοιμάσει ένα βίντεο, που έχουμε επισημάνει σε αυτά τα νέα οπτικά υλικά, όλα τα σημεία που ρίχνουν φως σε αυτό το τροχαίο.
Προβάλλεται ρεπορτάζ. Πλάνο με μοτοσικλέτα να περνά με ταχύτητα και να ρίχνει κάτω άντρα. Τίτλος: ΣΟΚΑΡΙΣΤΙΚΕΣ ΕΙΚΟΝΕΣ
Σπηκάζ: Όπως φαίνεται στις νέες αποκαλυπτικές εικόνες, ο 54χρονος παππούς ξεκινάει να περάσει απέναντι. Αντικρίζει αρχικά ένα αυτοκίνητο και αργότερα από τα δεξιά του αυτοκινήτου ξεπροβάλλουν τα φώτα της επίμαχης μηχανής. (προβάλλεται ξανά το πρώτο επίμαχο βίντεο. Στοπ καρέ και ζουμ την στιγμή που ο άντρας βρίσκεται στη μέση του δρόμου και περνά η μηχανή. Επισημαίνονται με κόκκινους κύκλους διερχόμενο αυτοκίνητο και ο άντρας και με βελάκι η μοτοσικλέτα.)
Σπηκάζ: Σταματάει με το βρέφος στην αγκαλιά του. Ο 54χρονος μοιάζει να σαστίζει αντικρίζοντας δύο οχήματα. Ο 33χρονος οδηγός μηχανής δεν προλαβαίνει να προσπεράσει τον πεζό και τελικά τον παρασύρει μαζί με το βρέφος. (το βίντεο συνεχίζει και βλέπουμε την μοτοσικλέτα να περνά με ταχύτητα και να ρίχνει κάτω τον άντρα. Επισημαίνονται με κόκκινους κύκλους η μοτοσικλέτα και ο άντρας. Υπάρχει τεχνική επεξεργασία στο σημείο της οθόνης, όπου το βρέφος βρίσκεται στην άσφαλτο).
ΤΙΤΛΟΣ ΣΤΗ ΜΕΣΗ ΤΗΣ ΟΘΟΝΗΣ: Η ΜΗΧΑΝΗ ΒΓΑΙΝΕΙ ΠΙΣΩ ΑΠΟ ΤΟ ΑΥΤΟΚΙΝΗΤΟ
Σπηκάζ: Από το βίντεο ντοκουμέντο, πιθανολογείται πως ο 33χρονος οδηγός μηχανής ήταν πίσω από το αυτοκίνητο. Στην προσπάθειά του να προσπεράσει, βγήκε από τα δεξιά και όταν αντίκρισε τον δρόμο ήταν πλέον αργά. (επαναλαμβάνεται το πλάνο της παράσυρσης του άντρα από την μηχανή) Ο οδηγός της μηχανής χάνει τον έλεγχο, πέφτει και χτυπάει σε ένα παρακείμενο ΙΧ, η μηχανή σέρνεται για μερικά μέτρα, το κράνος φεύγει πετάγονται σπίθες. Την ίδια στιγμή, η μητέρα τρέχει πανικόβλητη. Παίρνει το μωρό στην αγκαλιά της. Ο 54χρονος παρά τα τραύματά του, σηκώνεται και τρέχει προς το βρέφος. Επικρατούν σκηνές πανικού. (κοντινά πλάνα στο κράνος που φεύγει, στις σπίθες που πετάγονται, στην μητέρα που κρατά το μωρό στην αγκαλιά της, στον άντρα που σηκώνεται από την άσφαλτο).
Σπηκάζ: Σε ένα άλλο βίντεο ντοκουμέντο βλέπουμε τον 54χρονο να βγαίνει από σταθμευμένο όχημα, κρατώντας στην αγκαλιά του το άτυχο βρέφος. Ξεκινάει να περάσει τον δρόμο και στη μέση σταματάει. Η μηχανή τους παρασύρει. Το λευκό αυτοκίνητο, που πιθανολογείται ότι προσπέρασε η μηχανή, ακινητοποιείται και επικρατεί το απόλυτο χάος. (προβάλλεται βίντεο από άλλη οπτική γωνία με την παράσυρση του άντρα από την μοτοσικλέτα. Υπάρχει τεχνική επεξεργασία στο σημείο της οθόνης, όπου το βρέφος πετιέται στην άσφαλτο).
Θανάσης Χαρμάνης - δικηγόρος οικογένειας βρέφους: Θέσαμε σήμερα τη δήλωση παράστασης προς υποστήριξη της κατηγορίας. Είναι αδιανόητα να συμβαίνουν τέτοια θανατηφόρα τροχαία δυστυχήματα σε κατοικημένες περιοχές, σε πολυσύχναστους δρόμους με πυκνή κίνηση πεζών και οχημάτων, που πραγματικά αν τηρούνται τα όρια ταχύτητος, τέτοια ατυχήματα δεν συμβαίνουν. (προβάλλεται και πάλι το πρώτο βίντεο) Η οικογένεια είναι σε ψυχική αποδιοργάνωση, όλοι τους. Κι ακόμη και ο μικρότερος αδερφός, που έγινε μπροστά στα μάτια του, καταλαβαίνετε ότι ήταν ένα τραγικό δυστύχημα, που έγινε μπροστά στα μάτια των συγγενών. (πλάνα της μητέρας με το βρέφος σε ευτυχισμένες στιγμές - υπάρχει τεχνική επεξεργασία στα πρόσωπά τους).
ΤΙΤΛΟΣ ΣΤΗ ΜΕΣΗ ΤΗΣ ΟΘΟΝΗΣ: «ΤΕΛΕΙΩΣΕ Η ΖΩΗ ΜΟΥ»
Σπηκάζ: Ελεύθερος αφέθηκε ο οδηγός της μηχανής με τον περιοριστικό όρο της απαγόρευσης εξόδου από την χώρα. Ο 33χρονος παραμένει συντετριμμένος, όπως και η οικογένειά του. (προβάλλεται και πάλι το πρώτο βίντεο)
Σπηκάζ: Ακούστε τι είπε ο πατέρας του μιλώντας στο T-Live.
Τηλεφωνική δήλωση του πατέρα του οδηγού της μηχανής.
«Το σπίτι μας έχει ακόμα πένθος. Εύχομαι να μην έρθεις στη θέση μας. Ευχαριστώ». Νίκος Παπαπέτρος - συνήγορος υπεράσπισης: Η ανάκριση δεν έχει τελειώσει. Συνεχίζεται ακόμη. Ό,τι υλικό συλλεγεί, πιθανόν να ξανακληθούμε στη συνέχεια για να δώσουμε συμπληρωματικές εξηγήσεις, συμπληρωματική απολογία. Η κατηγορία που έχει αποδοθεί προς το παρόν είναι επικίνδυνη οδήγηση, η οποία είχε ως αποτέλεσμα τον θάνατο, ανθρωποκτονία από αμέλεια και σωματική βλάβη από αμέλεια. (προβάλλεται και πάλι το δεύτερο βίντεο)
Σπηκάζ: Ο 33χρονος σύμφωνα με το gegonota.news.gr φέρεται να υποστήριξε, πως αυτό που αντιλήφθηκε ήταν ότι ένας πεζός βρέθηκε στην άκρη της αριστερής λωρίδας του δρόμου τρέχοντας και μετά ακινητοποιήθηκε ενώ περνούσαν από τον δρόμο αυτοκίνητα και δεν αποφάσιζε να επιστρέψει στο πεζοδρόμιο. (προβάλλεται και πάλι το πρώτο βίντεο)
Δήλωση οδηγού μηχανής: «Τελείωσε η ζωή μου, αλλά δεν φταίω για ό,τι συνέβη». Παρουσιάστρια: Έχεις Ειρήνη Πεϊβάνη και την πρώτη αντίδραση του οδηγού της μηχανής. (προβάλλεται και πάλι το πρώτο βίντεο)
Ε. Πεϊβάνη: Ο 33χρονος, λοιπόν, μας μίλησε σήμερα με τρεμάμενη φωνή... Είπε, ότι λυπάται πάρα πολύ για αυτή την κατάσταση, ενώ έχει σκοπό τις επόμενες ημέρες να έρθει σε επικοινωνία με την οικογένεια του βρέφους, να συλλυπηθεί, και να κάνει και ό,τι άλλο επιθυμεί.
Παρουσιάστρια: Πάμε να τον ακούσουμε.
Τηλεφωνική συνέντευξη από τον οδηγό της μηχανής:
Οδηγός μηχανής: Δεν είμαι σε θέση καλή να σας πω την αλήθεια. Πονάω πολύ. Δημοσιογράφος: Θέλετε να μεταφέρετε κάτι στην οικογένεια του βρέφους;
Οδηγός μηχανής: Δεν είναι η ώρα.
Δημοσιογράφος: Αν είχατε μπροστά σας αυτόν τον παππού, την μάνα, τον πατέρα; Οδηγός μηχανής: Είναι κάτι το οποίο το έχω στο μυαλό μου και στη συνέχεια θα κάνω κάτι.
Δημοσιογράφος: Λυπάστε φαντάζομαι πάρα πολύ για όλο αυτό που έγινε.
Οδηγός μηχανής: Πονάω. Καλή σας συνέχεια. (προβάλλονται πάλι και τα δύο βίντεο).
Στο κάτω μέρος της οθόνης προβάλλονται οι ακόλουθοι υπότιτλοι:
ΝΕΑ ΒΙΝΤΕΟ ΑΠΟ ΤΟ ΤΡΑΓΙΚΟ ΤΡΟΧΑΙΟ ΣΤΟΝ ΒΟΛΟ ΠΟΥ ΣΤΟΙΧΙΣΕ ΤΗΝ ΖΩΗ ΤΟΥ ΒΡΕΦΟΥΣ.
«ΤΕΛΕΙΩΣΕ Η ΖΩΗ ΜΟΥ, ΑΛΛΑ ΔΕΝ ΦΤΑΙΩ ΓΙΑ Ο,ΤΙ ΣΥΝΕΒΗ» ΛΕΕΙ Ο ΟΔΗΓΟΣ ΓΙΑ ΤΗ ΦΟΝΙΚΗ ΠΑΡΑΣΥΡΣΗ ΤΟΥ ΒΡΕΦΟΥΣ ΠΑΤΕΡΑΣ ΟΔΗΓΟΥ ΜΗΧΑΝΗΣ: «ΤΟ ΣΠΙΤΙ ΜΑΣ ΕΙΝΑΙ ΣΕ ΠΕΝΘΟΣ. ΕΥΧΟΜΑΣΤΕ ΝΑ ΜΗΝ ΕΡΘΕΙ ΚΑΝΕΙΣ ΣΤΗ ΘΕΣΗ ΜΑΣ».
Η ΠΡΩΤΗ ΑΝΤΙΔΡΑΣΗ ΤΟΥ ΟΔΗΓΟΥ ΤΗΣ ΜΗΧΑΝΗΣ ΣΤΟ TLIVE
Ενόψει των ανωτέρω, διαπιστώνεται ότι κατά την παρουσίαση του θέματος από την εξεταζόμενη εκπομπή έγινε κατ’ επανάληψη προβολή των ανωτέρω περιγραφόμενων δύο βίντεο που συνοδεύονταν από υποβλητική μουσική: α) Το πρώτο παρουσίαζε τη σκηνή του τροχαίου, κατά την οποία η μηχανή χτυπάει τον παππού του βρέφους, ο οποίος πέφτει στο έδαφος και το βρέφος εκτινάσσεται και πέφτει στο κράσπεδο, καθώς και σκηνή που το κράνος φεύγει μακριά και που η μηχανή σύρεται στην άσφαλτο βγάζοντας σπίθες από την τριβή. Το δεύτερο βίντεο παρουσίαζε το τροχαίο από διαφορετική οπτική γωνία και προέβαλε τον παππού που βρίσκεται στη μέση του δρόμου και τον χτυπάει η μηχανή και στη συνέχεια πετάγεται στον αέρα και πέφτει στο έδαφος. Σημειώνεται ότι στα βίντεο δεν φαίνεται το βρέφος λόγω τεχνικής επεξεργασίας, ενώ αντίθετα φαίνεται καθαρά η μορφή του παππού, επειδή τα πλάνα είναι αμοντάριστα, τη στιγμή που τον χτυπάει η μηχανή και πέφτει στο έδαφος. Επίσης, στα βίντεο προβλήθηκαν πλάνα σε αργή κίνηση και κοντινά πλάνα του ατυχήματος. Επιπρόσθετα, προβλήθηκε α) δύο (2) φορές σκηνή σε κοντινό πλάνο, κατά την οποία ο πατέρας παίρνει αγκαλιά από το έδαφος το βρέφος και φαίνεται το άσπρο φορμάκι και τα πόδια του βρέφους (16.08.08 και 16.10.00), β) δύο (2) φορές εικόνες ενός βρέφους σε καροτσάκι με θόλωση του προσώπου του (16.08.50 και 16.11.00) και μία (1) φορά φωτογραφία γυναίκας με μωρό με θόλωση στα πρόσωπά τους. Τέλος, έγινε κατ’ επανάληψη επισήμανση με έναν κόκκινο κύκλο του παππού με το βρέφος, με δεύτερο κόκκινο κύκλο του άσπρου αυτοκινήτου και με κόκκινο βέλος
της μηχανής.
ΙΙΙ. Υπαγωγή
Α. Ως προς τη δραματοποιημένη παρουσίαση γεγονότων
Από όλα τα προαναφερθέντα στοιχεία συνάγεται ότι ο τηλεοπτικός σταθμός δεν περιορίστηκε στην παρουσίαση των γεγονότων με απλό τρόπο, αλλά μέσω της προβολής εικόνων και πληροφοριών από τον τόπο του τροχαίου, μέσω της εκτενούς και αναλυτικής περιγραφής λεπτομερειών που σχετίζονταν με το δυστύχημα που είχαν δραματικό τόνο και αύξαναν την τραγικότητα του συμβάντος, χωρίς όμως να είναι αναγκαίες για την πληροφόρηση του κοινού, επιχειρήθηκε δραματοποίηση του γεγονότος. Κατά συνέπεια, ο τρόπος ανάδειξης του θέματος από τον τηλεοπτικό σταθμό υπερέβαινε το αναγκαίο μέτρο για την επίτευξη του σκοπού ενημέρωσης και τα μέσα που χρησιμοποιήθηκαν για την προβολή του γεγονότος και την ενημέρωση του κοινού (και συγκεκριμένα η επανειλημμένη προβολή της σκηνής του βίντεο του ατυχήματος, η επισήμανση των θυμάτων εντός κόκκινου κύκλου και τα κοντινά πλάνα στα θύματα, η μουσική που συνόδευε τα βίντεο), χαρακτηρίζονταν όλα από υπερβολή και είχαν έντονα στοιχεία δραματοποίησης, τα οποία υπερέβησαν το αναγκαίο μέτρο για την ενημέρωση και ευαισθητοποίηση του κοινού για το συγκεκριμένο γεγονός. Εξάλλου, επισημαίνεται ότι το επίμαχο θέμα δεν συνιστούσε ζήτημα δημοσίου ενδιαφέροντος και άρα δεν ήταν δικαιολογημένη η προαναφερόμενη υπερβολή στον τρόπο παρουσίασης του θέματος χάριν επιτακτικής ανάγκης ενημέρωσης του κοινού. Αντίθετα, μπορούσε να είχε γίνει απλή και λιτή μετάδοση των πληροφοριών, συνοδευόμενη από απλή γνωστοποίηση στο κοινό των νέων διαθέσιμων στοιχείων που τεκμηρίωναν τη βασιμότητα των σχετικών πληροφοριών.
Ενόψει όλων των ανωτέρω, η Ολομέλεια κρίνει κατά πλειοψηφία, με ψήφους πέντε (5) έναντι τριών (3), ότι η εγκαλουμένη τέλεσε την παράβαση της δραματοποιημένης παρουσίασης γεγονότος. Κατά τη γνώμη, όμως, τριών (3) μελών, και δη των κ.κ. Ιωάννη Μιχελάκη, Ευτύχη Παλλήκαρη και Δημήτρη Σταυρόπουλου, η εγκαλουμένη δεν τέλεσε την παράβαση αυτή. Η Ολομέλεια κρίνει ομόφωνα ότι για την ανωτέρω παράβαση πρέπει να της επιβληθεί διοικητική κύρωση και δη εκείνη της συστάσεως.
Β. Ως προς την πρόκληση πόνου
Ενόψει των ανωτέρω κρίνεται ότι η επαναλαμβανόμενη προβολή των σκηνών του τροχαίου, σε αργή κίνηση, με κοντινά πλάνα, με επισήμανση εντός κόκκινων κύκλων των θυμάτων, καθώς και η αναλυτική περιγραφή των συνθηκών τέλεσης του τροχαίου δεν ήταν αναγκαία για την ενημέρωση και ευαισθητοποίηση του κοινού για το επίμαχο ζήτημα. Συνεπώς, ο συνολικός τρόπος παρουσίασης του θέματος από την εκπομπή που περιείχε στοιχεία υπερβολής και δραματοποίησης ήταν δυνατόν να προκαλέσει πόνο στους συγγενείς του θανόντος βρέφους ή/και επίταση της προσωπικής οδύνης και του πένθους των στενών συγγενών.
Ενόψει όλων των ανωτέρω, η Ολομέλεια, κατά πλειοψηφία με ψήφους πέντε (5) έναντι τριών (3), κρίνει ότι η εγκαλουμένη τέλεσε την παράβαση της πρόκλησης πόνου στους οικείους των εικονιζόμενων. Κατά τη γνώμη, όμως, τριών (3) μελών, και δη των κ.κ. Ιωάννη Μιχελάκη, Ευτύχη Παλλήκαρη και Δημήτρη Σταυρόπουλου, η εγκαλουμένη δεν τέλεσε την παράβαση αυτή. Η Ολομέλεια κρίνει ομόφωνα ότι για την ανωτέρω παράβαση πρέπει να της επιβληθεί διοικητική κύρωση και δη εκείνη της συστάσεως.
ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΛΟΓΟΥΣ ΑΥΤΟΥΣ Η ΟΛΟΜΕΛΕΙΑ ΤΟΥ ΕΘΝΙΚΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ ΡΑΔΙΟΤΗΛΕΟΡΑΣΗΣ
Δέχεται κατά πλειοψηφία, με ψήφους πέντε (5) έναντι τριών (3), ότι η εγκαλουμένη παραβίασε τη ραδιοτηλεοπτική νομοθεσία ως προς την δραματοποιημένη παρουσίαση γεγονότων και ως προς την πρόκληση πόνου κατά τα αναφερόμενα στο σκεπτικό.
Επιβάλλει ομόφωνα στην εταιρεία με την επωνυμία «ALPHA ΔΟΡΥΦΟΡΙΚΗ ΤΗΛΕΟΡΑΣΗ ΑΝΩΝΥΜΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ», ιδιοκτήτρια του τηλεοπτικού σταθμού «ALPHA», τη διοικητική κύρωση της συστάσεως όπως στο μέλλον αποφεύγει κατά τη μετάδοση εκπομπών που στοχεύουν στην ενημέρωση του κοινού να χρησιμοποιεί στοιχεία υπερβολής και δραματοποιημένης παρουσίασης γεγονότων που δεν είναι αναγκαία για την ενημέρωση και ευαισθητοποίηση του κοινού και μπορεί να προκαλέσουν πόνο στους οικείους των εικονιζόμενων, κατά τα αναφερόμενα στο σκεπτικό.
Κρίθηκε και αποφασίστηκε την 16η Μαΐου 2024 και δημοσιεύτηκε την 13η Ιουνίου 2024.
Η ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΤΟΥ Ε.Σ.Ρ. H ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ
ΕΥΤΕΡΠΗ ΚΟΥΤΖΑΜΑΝΗ - ΔΡΙΛΙΑ ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ ΜΑΡΑΖΙΔΟΥ
Πληροφορίες: www.esr.gr
Παρατηρήσεις: Απόφαση 94/2024 - ΕΘΝΙΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΡΑΔΙΟΤΗΛΕΟΡΑΣΗΣ ΕΣΡ - 13η Ιουνίου 2024
