Διαβάστε ακολούθως την Απόφαση 30/2023 της Ανεξάρτητης Αρχής:
Η Ολομέλεια του Εθνικού Συμβουλίου Ραδιοτηλεόρασης, ύστερα από πρόσκληση του Προέδρου, συνήλθε σε συνεδρίαση στον συνήθη γι’ αυτό τόπο την 6.6.2022 και ώρα 11:00, προκειμένου να συζητήσει επί της κατωτέρω υποθέσεως. Συγκροτήθηκε από τους: Αθανάσιο Κουτρομάνο, πρόεδρο, Ευτέρπη Κουτζαμάνη - Δρίλια, αντιπρόεδρο, και (με τηλεδιάσκεψη μέσω της ηλεκτρονικής πλατφόρμας «epresence.gov.gr») τα μέλη: Καλλιόπη Διαμαντάκου, Νικόλαο Κιάο, Ευαγγελία Μήτρου, Γεώργιο Σαρειδάκη και Σωκράτη Τσιχλιά. Απόντα τα μέλη Βασίλειος Καραποστόλης και Γεώργιος Πλειός, οι οποίοι είχαν κληθεί νομίμως. Χρέη γραμματέως εκτέλεσε η Αναστασία Μαραζίδου, διοικητική υπάλληλος του ΕΣΡ.
Αντικείμενο της συζήτησης ήταν η ενδεχόμενη παραβίαση της ραδιοτηλεοπτικής νομοθεσίας, από τον ραδιοφωνικό σταθμό με τον διακριτικό τίτλο ΠΑΡΑΠΟΛΙΤΙΚΑ 90,1 FM Νομού Αττικής, ιδιοκτησίας της εταιρείας με την επωνυμία ΠΑΡΑ ΕΝΑ ΕΚΔΟΣΕΙΣ - ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟΥ Ε.Π.Ε., αναφορικά με διατάξεις περί: (α) προστασίας της προσωπικότητας (τιμής, υπόληψης) δημοσίου πολιτικού προσώπου και (β) εξασφάλισης της ποιοτικής στάθμης των προγραμμάτων, κατά τη διάρκεια της εκπομπής του Γιώργου Τράγκα, η οποία μεταδόθηκε στις 9.11.2018, ώρα 08:00 - 11:00. Η υπόθεση εξετάζεται ύστερα από την με αρ. πρωτ. ΕΣΡ 5917/15.11.2018 καταγγελία.
Για τον έλεγχο σχηματίστηκε ο φάκελος με αριθμό 369/22.11.2018, ο οποίος ανατέθηκε στη διοικητική υπάλληλο Ειρήνη Κεραμήτσου και στην ειδική επιστήμονα - νομικό Ρέα Λαμπροπούλου. Η Διοικητική Υπάλληλος υπέβαλε στο ΕΣΡ την με αριθμό πρωτοκόλλου 706/ΕΣ/25.7.2019 έκθεση καταγραφής των πραγματικών περιστατικών της υπόθεσης. Στην συνέχεια, η Ειδική Επιστήμων υπέβαλε στο ΕΣΡ την με αριθμό πρωτοκόλλου 319/ΕΣ/9.4.2020 νομική της εισήγηση.
Κατά τη συζήτηση της υπόθεσης, για λογαριασμό της λειτουργούσης τον σταθμό ως άνω εταιρείας, παρέστη η πληρεξούσια δικηγόρος της Βιολέτα Βασιλάκου. Ερωτηθείσα από τον Πρόεδρο, η Δικηγόρος δήλωσε ότι γνωρίζει το περιεχόμενο του φακέλου, έλαβε δε τον λόγο και ανέπτυξε τους ισχυρισμούς της. Ζήτησε στη συνέχεια -και η Ολομέλεια δέχτηκε- να της παρασχεθεί προθεσμία για την κατάθεση εγγράφου υπομνήματος μέχρι και την 12.7.2021, ώρα 14.00, και η συζήτηση κηρύχθηκε περαιωμένη. O σταθμός κατέθεσε στη Γραμματεία το με αριθμό πρωτοκόλλου 4517/12.7.2021 υπόμνημα συμπληρούμενο από το με αριθμό πρωτοκόλλου 4521/12.7.2021 ιδιωτικό συμφωνητικό.
Την 31.1.2023 και ώρα 10.00 η Ολομέλεια συνήλθε σε διάσκεψη επί της υποθέσεως, ύστερα από πρόσκληση του Προέδρου. Συγκροτήθηκε από τους: Αθανάσιο Κουτρομάνο, πρόεδρο, Ευτέρπη Κουτζαμάνη - Δρίλια, αντιπρόεδρο και (με τηλεδιάσκεψη μέσω της ηλεκτρονικής πλατφόρμας «epresence.gov.gr») τα μέλη: Καλλιόπη Διαμαντάκου, Βασίλειο Καραποστόλη, Νικόλαο Κιάο, Γεώργιο Σαρειδάκη και Σωκράτη Τσιχλιά. Απόντα τα μέλη Ευαγγελία Μήτρου και Γεώργιος Πλειός, οι οποίοι είχαν κληθεί νομίμως. Χρέη γραμματέως εκτέλεσε η Αναστασία Μαραζίδου, διοικητική υπάλληλος του ΕΣΡ. Ο Πρόεδρος ενημέρωσε αναλυτικά για την υπόθεση τον απόντα κατά την συζήτηση Βασίλειο Καραποστόλη, αναγιγνώσκοντας την έγγραφη εισήγηση, το υπόμνημα της εγκαλούμενης και το σύνολο των λοιπών εγγράφων του φακέλου. Παρέστη επίσης και η ανωτέρω εισηγήτρια, η οποία ανέπτυξε το ζήτημα προφορικώς και αποχώρησε. Η Ολομέλεια, αφού παρακολούθησε την επίμαχη ροή προγράμματος και μελέτησε το σύνολο των στοιχείων του φακέλου:
ΣΚΕΦΤΗΚΕ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟ ΝΟΜΟ ΚΑΙ ΑΠΟΦΑΣΙΣΕ ΩΣ ΕΞΗΣ:
Ι. Νομικό Μέρος:
1. Το ΕΣΡ είναι η αρμόδια κατά το Σύνταγμα Ανεξάρτητη Αρχή (άρθρο 15 παρ. 2) για την άσκηση του άμεσου ελέγχου του κράτους επί της ραδιοφωνίας και της τηλεοράσεως και την επιβολή των προβλεπόμενων διοικητικών κυρώσεων σε περιπτώσεις παραβάσεων. «Ο άμεσος έλεγχος του κράτους... έχει ως σκοπό... την εξασφάλιση της ποιοτικής στάθμης των προγραμμάτων που επιβάλλει η κοινωνική αποστολή της ραδιοφωνίας και της τηλεόρασης και η πολιτιστική ανάπτυξη της χώρας, καθώς και το σεβασμό της αξίας του ανθρώπου και την προστασία της παιδικής ηλικίας και νεότητας».
2. To άρθρο 2 παρ. 1 του Συντάγματος καθιερώνει ως πρωταρχική υποχρέωση της πολιτείας τον σεβασμό και την προστασία της αξίας του ανθρώπου.
3. Το άρθρο 5 παρ. 2 του Συντάγματος αναφέρει: «Όλοι όσοι βρίσκονται στην ελληνική επικράτεια απολαμβάνουν την απόλυτη προστασία της ζωής, της τιμής και της ελευθερίας τους.».
4. Κατά το άρθρο 106 παρ. 2 του Συντάγματος: «Η ιδιωτική οικονομική πρωτοβουλία δεν επιτρέπεται να αναπτύσσεται σε βάρος της ελευθερίας και της ανθρώπινης αξιοπρέπειας ή προς βλάβη της εθνικής οικονομίας».
5. Κατά το άρθρο 1 του Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης (που έχει νομική ισχύ επί τη βάσει της Συνθήκης της Λισαβόνας, άρ. 6 της ΣΕΕ): «Η ανθρώπινη αξιοπρέπεια είναι απαραβίαστη. Πρέπει να είναι σεβαστή και να προστατεύεται».
6. Το Διεθνές Σύμφωνο για τα ατομικά και πολιτικά δικαιώματα (Ν. 2462/1997), στον πρόλογό του αναφέρεται στην «αναγνώριση της εγγενούς αξιοπρέπειας και των ίσων και αναφαίρετων δικαιωμάτων όλων των μελών της ανθρώπινης κοινωνίας», ενώ στο άρθρο 17 παρ. 1 ορίζει: «Κανείς δεν υπόκειται σε αυθαίρετες ή παράνομες παρενοχλήσεις της ιδιωτικής του ζωής, της οικογένειας, της κατοικίας ή της αλληλογραφίας του ούτε σε παράνομες προσβολές της τιμής και της υπόληψης του».
7. Ο Ν. 2328/1995 στο άρθρο 3 παρ. 1 περ. β' ορίζει: «Οι κάθε είδους εκπομπές (συμπεριλαμβανομένων και των διαφημίσεων) που μεταδίδουν οι ραδιοφωνικοί και τηλεοπτικοί σταθμοί πρέπει να σέβονται την προσωπικότητα, την τιμή, την υπόληψη, τον ιδιωτικό και οικογενειακό βίο, την επαγγελματική, κοινωνική, επιστημονική, καλλιτεχνική, πολιτική ή άλλη συναφή δραστηριότητα κάθε προσώπου η εικόνα του οποίου εμφανίζεται στην οθόνη ή το όνομα του οποίου ή στοιχεία επαρκή για τον προσδιορισμό του οποίου μεταδίδονται». Το άρθρο 1 παρ. 1 εδ. γ' του ως άνω νόμου ορίζει ότι: «Οι σταθμοί στους οποίους χορηγούνται οι άδειες υποχρεούνται να μεριμνούν για την ποιότητα του προγράμματος.».
8. Κατά το άρθρο 1 παρ. 8 του Ν. 3592/2007: «Η παροχή ραδιοτηλεοπτικών υπηρεσιών και η εκπομπή ραδιοτηλεοπτικών προγραμμάτων εξυπηρετούν την κοινωνική αποστολή της ραδιοφωνίας και τηλεόρασης, την πολιτιστική ανάπτυξη της χώρας και ιδίως το σεβασμό της αξίας του ανθρώπου κατά τα οριζόμενα στο άρθρο 15 του Συντάγματος». Η παρ. 1 του ως άνω άρθρου ορίζει: «Σκοπός των διατάξεων του παρόντος νόμου είναι... η ποιοτική στάθμη των προγραμμάτων...».
9. Κατά το άρθρο 3 παρ. 1 του Ν. 4173/2013 (που τροποποιήθηκε με το Ν. 4324/29.4.2015 που επανιδρύει την ΕΡΤ και ισχύει και για την ιδιωτική τηλεόραση κατ' εφαρμογή του άρθρου 3 παρ. 1α του Ν. 2328/1995): «Οι ραδιοφωνικές και τηλεοπτικές εκπομπές της ΕΡΤ Α.Ε. καθώς και το περιεχόμενο των διαδικτυακών ιστοτόπων της, εμπνέονται από τα ιδανικά της ελευθερίας, της δημοκρατίας, της αξίας του ανθρώπου, της προστασίας των δικαιωμάτων του ανθρώπου ως ατόμου και ως μέλους του κοινωνικού συνόλου, της εθνικής ανεξαρτησίας, της ειρήνης και της συνεργασίας των λαών». Η παρ. 3 του ως άνω άρθρου ορίζει: «Οι ραδιοφωνικές και τηλεοπτικές εκπομπές της Ε.Ρ.Τ. Α.Ε. καθώς και το περιεχόμενο των διαδικτυακών ιστοτόπων της, διέπονται από τις αρχές της αντικειμενικότητας και πληρότητας της ενημέρωσης, της πολυφωνίας, της ελεύθερης διακίνησης των ιδεών, του σεβασμού της προσωπικότητας, της προστασίας της νεότητας και της παιδικής ηλικίας, της διαφύλαξης της ποιότητας της ελληνικής γλώσσας, της ανάδειξης του ελληνικού πολιτισμού και της γέφυρας με τους πολιτισμούς των άλλων λαών». Στο άρθρο 2 παρ. 3 εδ. β' του αυτού νόμου ορίζεται ότι: «Οι οπτικοακουστικές υπηρεσίες που παρέχει η Ε.Ρ.Τ. Α.Ε. πρέπει να ανταποκρίνονται στην ποιοτική στάθμη που επιβάλλουν η κοινωνική αποστολή και η πολιτιστική ανάπτυξη της χώρας και να σέβονται ιδίως την αξία του ανθρώπου και την προστασία της παιδικής ηλικίας και της νεότητας».
10. Σύμφωνα με το άρθρο 7 παρ. 2 του Π.Δ. 109/5.11.2010 (το Π.Δ. 109/2010 εφαρμόζεται και στους ραδιοφωνικούς σταθμούς - ΣτΕ 4547 και 4548/2014): «Τα κάθε είδους προγράμματα, συμπεριλαμβανομένων και των οπτικοακουστικών εμπορικών ανακοινώσεων, που μεταδίδονται από δημόσιους ή ιδιωτικούς τηλεοπτικούς οργανισμούς, οφείλουν να σέβονται την προσωπικότητα, την τιμή, την υπόληψη, τον ιδιωτικό και οικογενειακό βίο, την επαγγελματική, κοινωνική, επιστημονική, καλλιτεχνική, πολιτική ή άλλη νόμιμη δραστηριότητα κάθε προσώπου του οποίου η εικόνα εμφανίζεται στην οθόνη ή αναφέρεται το όνομα ή στοιχεία επαρκή για τον προσδιορισμό του».
11. Σύμφωνα με το άρθρο 9 παρ. 2 εδ. α' και β' του Π.Δ. 77/2003: «Τα πρόσωπα που συμμετέχουν ή αναφέρονται στις εκπομπές πρέπει να απολαμβάνουν δίκαιης, ορθής και αξιοπρεπούς συμπεριφοράς. Ειδικότερα, δεν επιτρέπεται η προσβολή της προσωπικότητας, της τιμής και της αξιοπρέπεια τους».
12. Τέλος, κατά τα στοιχεία β' και ε' της παραγ. 1 του άρθρου 4 του Ν. 2863/2000, το Ε.Σ.Ρ ελέγχει την τήρηση των όρων που προβλέπονται στην εκάστοτε ισχύουσα ραδιοτηλεοπτική νομοθεσία και επιβάλλει, σε περίπτωση παραβάσεων, τις από το άρθρο 4 του Ν. 2328/1995 προβλεπόμενες κυρώσεις.
Από τον συνδυασμό των ως άνω διατάξεων συνάγονται τα ακόλουθα:
α) Η έννοια της προσωπικότητας ορίζεται ως ενότητα σωματικών, ηθικοψυχικών και πνευματικών στοιχείων, είναι έννοια δυναμική αφού διαμορφώνεται μέσω της ενεργούς συμμετοχής του ατόμου στην κοινωνία βίου, δράσεων, αξιών και ιδεών με τα υπόλοιπα μέλη της κοινωνίας και ότι έκφανση του δικαιώματος της προσωπικότητας αποτελούν η τιμή και υπόληψη κάθε ανθρώπου η οποία αντικατοπτρίζεται στην εκτίμηση και αξία που αποδίδεται σε αυτόν από τους συνανθρώπους του(ενδεικτικά ΑΠ 40/1998, ΑΠ 788/2000, ΠΠΡ Θ 7036/2002, ΑΠ 576/2006, ΑΠ 1095/2008, ΑΠ 311/2009, ΑΠ 967/2011, ΑΠ 899/2011, ΑΠ 271/2012, ΣτΕ 285/2012, ΣτΕ 2014/2012, ΣτΕ 334/2013, ΣτΕ 2387/2013, ΑΠ 471/2013, ΑΠ 571/2014, ΣτΕ 1244/2015, ΣτΕ 3926/2015, ΣτΕ 1173/2017, ΣτΕ 334/2017, ΣτΕ 1732/2017). Η προστασία της «εσωτερικής» τιμής θεωρείται ότι ενυπάρχει στον άνθρωπο και είναι αναπόσπαστα συνδεδεμένη με την αξία του, τον καταλαμβάνει ως φορέα πνευματικών και ηθικών αξιών, την απολαμβάνει δε λόγω της συμμόρφωσης του με τις νομικές και ηθικές του υποχρεώσεις, ενώ η «εξωτερική» τιμή[υπόληψη] περιλαμβάνει την κοινωνική του καταξίωση, την αναγνώριση του και την καλή του φήμη που τα απολαμβάνει στην κοινωνία συνεπεία των ιδιοτήτων και ικανοτήτων του για την εκπλήρωση των ιδιαίτερων κοινωνικών του έργων ή του επαγγέλματος του. Τα όρια της ελευθερίας του Τύπου σταματούν εκεί όπου αρχίζει η απαραβίαστη σφαίρα της προσωπικότητας (τιμής και υπόληψης) της οποίας η καταβαράθρωση μπορεί να δηλώνεται με την ενσυνείδητη έκφραση περιφρόνησης (Γιάννης Καράκωστας: «Προσωπικότητα και Τύπος», εκδ. Αντ. Σάκκουλα, Αθήνα-Κομοτηνή 2000, σελ. 51 επόμ). Η προσβολή της τιμής μπορεί να γίνει με λόγια ή έργα που, κατά την κοινή αντίληψη, περιέχουν είτε αμφισβήτηση της ηθικής και κοινωνικής αξίας του προσώπου, είτε περιφρόνηση γι’ αυτό εκ μέρους του δράστη, αλλά και με πράξεις διαταρακτικές της κοινωνικής προσωπικότητας του ανθρώπου, όπως είναι αυτές που περιέχουν ονειδισμό ή αμφισβήτηση της προσωπικής ή επαγγελματικής εντιμότητας του προσώπου, ακόμα και όταν αυτές απλώς τον καθιστούν ύποπτο ότι μετέρχεται ανέντιμες μεθόδους κατά την ενάσκηση των επαγγελματικών του καθηκόντων ή άλλων εκφάνσεων της δραστηριότητάς του ή δημιουργούν υποψίες μειωτικές του κύρους, της ηθικής και της εν γένει υπολήψεως αυτού (βλ. ΑΠ 2109/1986, ΑΠ 1582/1998, Εφ.Πατρ. 789/2002). Για να κριθεί εάν υπάρχει προσβολή της τιμής λαμβάνονται υπόψη ορισμένα κριτήρια αξιολόγησης, όπως είναι το είδος της προσβολής, οι συνέπειές της για τον θιγέντα (ποιοτική επίδραση της προσβλητικής ενέργειας), το μέσο με το οποίο πραγματοποιήθηκε η προσβλητική ενέργεια, η αφορμή και τα κίνητρα αυτής κ.λ.π. Επίσης είναι σημαντικό να ερευνηθεί κατά πόσο η διατύπωση δυσμενούς γνώμης μέσω ενός ηλεκτρονικού μέσου ενημέρωσης συμβάλλει στη διαμόρφωση αρνητικής άποψης του τηλεοπτικού κοινού.
Για την προστασία της τιμής και υπόληψης δημοσίου προσώπου, ενδεικτικά η απόφ. του Τρ. Διοικ. Πρωτ. Αθηνών 16280/1995 έχει κρίνει ως εξής: «...Σε μια δημοκρατική κοινωνία, το άτομο που καθίσταται δημόσιο πρόσωπο, με την έννοια ότι γίνεται γνωστό σε ευρύτερο κύκλο του κοινού (πολιτικοί, δημοσιογράφοι, καλλιτέχνες, αθλητές) υπόκειται εκ των πραγμάτων στο δημοσιογραφικό έλεγχο τον οποίο, και αν είναι οξύς ή δηκτικός, εφόσον δεν θίγεται η τιμή και η υπόληψη του, οφείλει να ανέχεται. Και τούτο λόγω του δικαιολογημένου επαγγελματικού ενδιαφέροντος των δημοσιογράφων, που ασκούν δημόσια αποστολή, για τη δημοσίευση ή μετάδοση ειδήσεων (γεγονότων) και σχολίων σχετικών με τις πράξεις και τη συμπεριφορά προσώπων που παρουσιάζουν ενδιαφέρον για την κοινή γνώμη. Γι ’ αυτό μπορούν να δημοσιεύουν ή να μεταδίδουν ειδήσεις, για τη σχετική πληροφόρηση και ενημέρωση του κοινού, με δριμεία κριτική ή δυσμενείς, ακόμα και σκωπτικούς ή ειρωνικούς χαρακτηρισμούς για τα πρόσωπα αυτά, χωρίς αυτό να συνιστά μη σύννομη προσβολή της προσωπικότητας τους...». Ως δημόσιο δε πρόσωπο νοείται αυτό που τόσο με τις πράξεις του όσο και λόγω του ρόλου του στα δημόσια δρώμενα εισέρχεται στη δημόσια σφαίρα.
β) Οι αόριστες νομικές έννοιες έχουν αξιολογικό περιεχόμενο που χαρακτηρίζεται από έντονη διάπλαση, άπτεται συνήθως κοινωνικών στοιχείων και αξιών καθώς και ηθικών αρχών και δομών, ενδύονται όμως νομικό μανδύα και εντάσσονται στο θετό δίκαιο. Έτσι η κρίση για την υπαγωγή ή μη περιστατικών σε διάταξη εμπεριέχουσα αόριστη νομική έννοια είναι κρίση νομική, υπαγόμενη σε αναιρετικό έλεγχο. Λόγω της ανάγκης ερμηνείας των αόριστων νομικών εννοιών, το δίκαιο, de lege lata, χρήζει εξατομίκευσης και προσαρμογής σε κάθε εξεταζόμενη περίπτωση, σε κάθε χρονική περίοδο, σε κάθε επικράτεια όπου δύναται τυχόν να εφαρμοσθεί (Ευαγγελία Κούρτη «Αόριστες νομικές έννοιες», Νομικό Βήμα, τόμος 70, τεύχος 7, Σεπτέμβριος 2022).
Στο ραδιοτηλεοπτικό τοπίο, η αόριστη έννοια της ποιότητας συνδέεται με την ιδιότητα που αντιστοιχεί σε ορισμένους κανόνες, οι οποίοι συνάγονται από συστήματα αξιών (πρβλ. ΣτΕ 4417/2014, 4870/2014, 4815/2014, 335/2017, 503/2016, 535/2018, 610/2018). Η ποιοτική στάθμη των ραδιοτηλεοπτικών εκπομπών διασφαλίζεται όταν η θεματική, η διάρθρωση και ο τρόπος παρουσίασης των πληροφοριών, ειδήσεων, απόψεων, πνευματικών δημιουργημάτων και διαφημιστικών μηνυμάτων που περιέχονται σε αυτά συμπλέουν με τις αρχές της πλουραλιστικής, αντικειμενικής, έντιμης και ισότιμης ενημέρωσης και ψυχαγωγίας, υπό το πρίσμα του σεβασμού στην αξία του ανθρώπου, της προστασίας των ανηλίκων και της προστασίας των καταναλωτών. Η ποιοτική στάθμη μπορεί να εξειδικευθεί με βάση τα δεδομένα της κοινής πείρας και τους κανόνες της λογικής (ΣτΕ 4043/2012). Το ΕΣΡ προβαίνει σε αξιολόγηση του περιεχομένου συγκεκριμένης εκπομπής και σε πραγματολογική εξειδίκευση της αόριστης αξιολογικής έννοιας «ποιοτική στάθμη» ή «ποιότητα τηλεοπτικού προγράμματος» (ΣτΕ 901/2015). Η διαπίστωση από το ΕΣΡ της συνδρομής των προϋποθέσεων εφαρμογής της έννοιας της ποιότητας ελέγχεται δικαστικώς (ενδεικτικά ΣτΕ 3487/2017, 3815/2014, 4532/2014, 335/2013, 1984/2013).
Επιπροσθέτως:
-Η ελευθερία της έκφρασης ανάγεται στην ελεύθερη διακίνηση των ιδεών και των επιχειρημάτων, ακόμα και των πιο σοκαριστικών καθώς αυτή τίθεται ως αξεπέραστη ηθική και πολιτική συνθήκη της ανεύρεσης της καλύτερης απάντησης στα κρίσιμα ερωτήματα που απασχολούν τη δημόσια και ιδιωτική σφαίρα και ότι συνδέεται άμεσα
με την προσωπική αυτονομία και τη δημοκρατική αρχή, διότι μέσα από τη διαλογική αντιπαράθεση αφενός το άτομο εκπαιδεύεται στην ιδιότητα του πολίτη και αναπτύσσει την προσωπικότητα του, αφετέρου δημιουργούνται οι προϋποθέσεις για τη λήψη και νομιμοποίηση των πιο ωφέλιμων για το δημόσιο συμφέρον αποφάσεων. -Ο δημοσιογράφος διαφυλάσσει συμφέροντα της ολότητας όταν μεταδίδει ειδήσεις, εκφράζει απόψεις και ασκεί κριτική σε δημόσια πρόσωπα για ζητήματα σχετικά με το αξίωμα τους ή ακόμα και σε ιδιώτες των οποίων η δράση ενδιαφέρει το κοινωνικό σύνολο και άπτεται του δημοσίου συμφέροντος. Στο δημοσιογράφο που υπηρετεί το δικαιολογημένο ενδιαφέρον του κοινού για πληροφόρηση και ενημέρωση, αναγνωρίζεται η ευχέρεια να χρησιμοποιεί ακόμα και οξείες εκφράσεις και δυσμενείς χαρακτηρισμούς (ΑΠ 167/2000, Εφ.Αθ. 9975/1986., ΤρΔΠρ.Αθ. 16280/1995, ΑΠ 1391/2004, ΑΠ 1662/2005, ΑΠ 751/2011, ΑΠ 471/2013). «Το ενδιαφέρον του κοινού θεωρείται αναμφίβολα “δικαιολογημένο” όταν η πληροφορία σχετίζεται με τη διαμόρφωση πολιτικής γνώμης. Το δικαιολογημένο ενδιαφέρον μπορεί επίσης να θεμελιώνεται στην πολιτιστική, οικονομική, κοινωνική, επιστημονική ή ιστορική αξία μιας πληροφορίας κατά τρόπον ώστε να επηρεάζει την τελική στάθμιση των συγκρουόμενων έννομων αγαθών» (Λ. Μήτρου «Η δημοσιότητα της κύρωσης ή η κύρωση της δημοσιότητας», 2012, σελ. 70 επόμ. sakkoulas-online.gr).
-Το ΕΔΔΑ (Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου) τονίζει σταθερά ότι η ελευθερία της έκφρασης αντιπροσωπεύει στη δημοκρατική κοινωνία «ένα από τα θεμέλια για την πρόοδο και την ανάπτυξη της προσωπικότητας του καθενός» (απόφ. Handyside c. Royaume-Uni, 7.12.1976, σειρά Α no 24, § 49), ενώ αναγνωρίζει την ευρύτερη συμβολή αυτού του δικαιώματος στη δημοκρατική διαδικασία και στη λειτουργία του κράτους δικαίου. Ο τύπος «διαδραματίζει εξέχοντα ρόλο στην εύρυθμη λειτουργία του δημοκρατικού πολιτεύματος»(Radio France et autres c. France, αρ. προσφ. 53984/00, CEDH 2004-II, § 33), ενώ «προσφέρει στην κοινή γνώμη ένα από τα καταλληλότερα μέσα για να γνωρίσει και να κρίνει τις ιδέες και τις συμπεριφορές των πολιτικών ιθυνόντων» (απόφ. Lingens c. Autriche, 8.7.1986, σειρά Α, no 103, § 41) και να συμμετάσχει ελεύθερα στη διαδικασία του πολιτικού διαλόγου (απόφ. Castells c. Espagne, 23.4.1992, σειρά Α, no 236, § 43) . Στην υπόθεση Thorgeir Thorgeirson c. Islande (25.6.1992, σειρά Α, no 239 § 63) (Βλ. Π. Γ. Βογιατζή: «Η ελευθερία του τύπου και η προστασία της τιμής και της υπόληψης: η ελληνική έννομη τάξη αντιμέτωπη με το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου», Νομικό Βήμα, τόμ. 57, Φεβρ. 2009, σελ. 293 επόμ.), το ΕΔΔΑ επισημαίνει ότι «ο Τύπος αποτελεί το σκύλο-φύλακα^αίούόο§] της δημοκρατικής κοινωνίας».
-Το ΕΔΔΑ κάνει διάκριση μεταξύ πραγματικών γεγονότων και αξιολογικών κρίσεων θεωρώντας ότι, ενώ το υποστατό των πρώτων μπορεί να αποδειχθεί, οι δεύτερες δεν είναι δυνατόν να υποβληθούν σε επαλήθευση της ακρίβειας τους(ενδεικτικά σημειώνεται η απόφ. Κατράμη κατά Ελλάδος 6.12.2007-αρ. προσφ. 19331/05, απόφ. Egill Einarsson κατά Ισλανδίας 7.11.2017- αρ. προσφ. 24703/15, απόφ. Capsis et Danikas c. Grece 19.1.2017-αρ. προσφ. 52137/12). Το Δικαστήριο, έχοντας επίγνωση του δυσδιάκριτου μεταξύ πραγματικών γεγονότων και αξιολογικών κρίσεων, επισημαίνει ότι συχνά οι τελευταίες πρέπει να θεμελιώνονται σε πραγματική βάση, διότι σε αντίθετη περίπτωση η αξιολογική κρίση μπορεί να αποδειχθεί υπερβολική. Στη νομολογία, η ύπαρξη πραγματικής βάσης συνδέεται με την επίδειξη καλής πίστης από το δημοσιογράφο ως προς τη δημοσίευση των επίδικων πληροφοριών και κρίσεων. Όταν προκύπτει από τα στοιχεία της υπόθεσης ότι ο βασικός του σκοπός ήταν η ενημέρωση του κοινού σχετικά με ζήτημα γενικότερου ενδιαφέροντος, τότε το Δικαστήριο θα συνδέσει συνήθως την καλή πίστη με την ύπαρξη πραγματικής βάσης σε ότι αφορά τους ισχυρισμούς του (Feldek c. Slovaquie, αρ. προσφ. 29032/95, § 75-76, CEDH 2001 -VIII).
-Η ελευθερία της έκφρασης δεν είναι απεριόριστη. Η παράγ. 2 του άρθρου 10 της ΕΣΔΑ απαριθμεί τούς λόγους για τους οποίους αυτή μπορεί να υπαχθεί σε ορισμένες διατυπώσεις, όρους, περιορισμούς ή κυρώσεις. Μεταξύ των λόγων αυτών είναι και η προστασία της υπόληψης των τρίτων. Η ελευθερία της έκφρασης δεν περιλαμβάνει και την ελευθερία εξυβρίσεως (Π.Δ. Δαγτόγλου: «Συνταγματικό Δίκαιο: Ατομικά Δικαιώματα Α ́», εκδ. Α. Σάκκουλα, Αθήνα-
Κομοτηνή 1991, σελ. 423. Επίσης Ν. Αλιβιζάτος-Β. Μάλλιος «Ο πολιτικός λόγος στο Στρασβούργο», ΔιΜΕΕ, 4/2008. Αντίθετη άποψη έχει διατυπώσει ο καθηγητής Συνταγματικού Δικαίου Σ. Τσακυράκης που θεωρεί ότι η ύβρις είναι ακατέργαστη αξιολογική κρίση («Το Παρόν της Κυριακής», 13.5.2018-www.paron.gr/2018/05/13/s-tsakyrakis-dikeoma-ine-afto-pou-pigi-echi-ti-dikeosyni-ke-ochi-ton-nomo).
ΙΙ. Πραγματικό Μέρος
Από τα έγγραφα του φακέλου, την ακρόαση της επίμαχης ροής προγράμματος και τους ισχυρισμούς της εγκαλουμένης (προβληθέντες προφορικώς και εγγράφως) προέκυψαν τα εξής:
Στη διάρκεια της πρωινής εκπομπής σχολιασμού της πολιτικής επικαιρότητας που παρουσίασε ο Γιώργος Τράγκας στις 9.11.2018 από ώρα 8.00' έως 11.00' από τον ραδιοφωνικό σταθμό ΠΑΡΑΠΟΛΙΤΙΚΑ 90,1 FM νομού Αττικής, ο παρουσιαστής, αναφερόμενος στον πρωθυπουργό Αλέξη Τσίπρα ακούγεται να λέγει «ο Δαβίδ Κόπερφιλντ, ο μεγαλύτερος ταχυδακτυλουργός της Ευρώπης, ο πρωθυπουργός με τους χιλιάδες διορισμούς στην ελεγχόμενη και εποπτευόμενη από τους Γερμανούς χώρα...», ενώ για τον αρχηγό της αξιωματικής αντιπολίτευσης Κυρ. Μητσοτάκη λέγει «από την άλλη ένας μοιραίος, άβουλος και ζαρωμένος αρχηγός αντιπολίτευσης.». Αναφερόμενος στην κηδεία του ομογενούς Κων/νου Κατσίφα στο χωριό Βουλιαράτες στο νότιο τμήμα της Αλβανίας (ο οποίος είχε σκοτωθεί σε συμπλοκή με την αλβανική αστυνομία), ο παρουσιαστής σημειώνει «η επίσημη πολιτεία, η κυβερνησάρα μας ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ κράτησε αποστάσεις από το γεγονός..., έχουμε ένα πρωθυπουργό που δεν σέβεται ούτε τα ιερά σύμβολα του έθνους, ούτε τη θρησκεία ούτε τους Έλληνες που πέφτουν θύματα της επιθετικότητας και του μίσους των γειτόνων απέναντι στην Ελλάδα».
Σχολιάζοντας τη συνέντευξη του Αλ. Τσίπρα της 8.11.2018 στον τηλεοπτικό σταθμό Alpha, ο παρουσιαστής αναφέρει «.η Ελλάδα...έχει έναν πρωθυπουργό λιλιπούτειο που λέγεται Τσίπρας κι ένα ζαρωμένο αρχηγό αξιωματικής αντιπολίτευσης που λέγεται Μητσοτάκης... Ο πρωθυπουργός δεν σέβεται ούτε τα ιερά ούτε τα όσια, δεν σέβεται τη θρησκεία του ελληνικού λαού..., θέλει να είναι καλός με όλες τις δυνάμεις κατοχής και κακός-για την ακρίβεια μισητός-από την πλειοψηφία των Ελλήνων... Δεν ενδιαφέρει τον κ. Τσίπρα αν πληγώνονται οι Έλληνες για το θέμα της Μακεδονίας..., αξιοποιεί πλήρως την πείνα, την ανεργία και την ανέχεια ενός μεγάλου τμήματος του πληθυσμού...τάζοντας καθρεφτάκια και μπιχλιμπίδια... και φυσικά εκμεταλλεύεται την πλήρη ανεπάρκεια της αξιωματικής αντιπολίτευσης και το ελλιποβαρές πολιτικό ανάστημα του αρχηγού της. Τζούφιος.φοβισμένος, γερμανόφωνος... Χεσμένους τους έχουμε και τους δύο... Η ανεπάρκεια Μητσοτάκη στηρίζει τον καταστροφικό Τσίπρα.Μπροστά στα πελώρια ψέματα του Τσίπρα, ο Μητσοτάκης δεν δείχνει αληθοφανή σχέδια... Οποιοσδήποτε άλλος στη θέση του Κ. Μητσοτάκη θα είχε προκαλέσει ραγδαία φθορά στον Τσίπρα, θα τον είχε ανατρέψει... Ο Μητσοτάκης έχει αφήσει τον Τσίπρα να αλωνίζει, να προβαίνει σε κακουργήματα κατά των εθνικών υποθέσεων, να ελέγχει πλήρως την πλειοψηφία των μεγάλων ΜΜΕ, να διαλύει τον εθνικό ιστό, να προσβάλλει το θρησκευτικό συναίσθημα των Ελλήνων, να παίζει παιχνίδια... Μητσοτάκης και Νέα Δημοκρατία είναι αναπληρωματικοί στον πάγκο, κάθονται μέχρι να κουραστεί ο παιχταράς του μνημονίου, ο γκολτζής, ο Ρονάλντο του Βερολίνου, ο Ρονάλντο του Σόρος (Σύμφωνα με την Βικιπαίδεια: Ο Τζωρτζ Σόρος - πραγματικό όνομα Γκυόρκυ Σβαρτς- είναι Ουγγροαμερικανοεβραίος κερδοσκόπος, επενδυτής, επιχειρηματίας, ευεργέτης και πολιτικός ακτιβιστής)... Εντάξει να ξεσκίζουμε τον Τσίπρα, να λέμε ότι είναι ένας γελοίος, ένας απατεώνας του κοινού ποινικού δικαίου που έκανε τόσα αλλά και ο άλλος στη γωνία.,.είναι αντιπολίτευση αυτή;.Έχει την πρωτοβουλία των κινήσεων... με όλα τα κανάλια δικά του ο Τσίπρας. Ο άλλος τίποτα... Φυσικά έχει την πρωτοβουλία των κινήσεων, μιλάει πολύ καλύτερα στις τηλεοράσεις, λέει τεράστια ψέματα, χύδην ψέματα, ποταμούς, Νιαγάρας.».
Στις 8.26', αναφερόμενος σε δηλώσεις του πρωθυπουργού Αλ. Τσίπρα για το χρόνο των εθνικών εκλογών, ο παρουσιαστής σχολιάζει «.αν πρόκειται να πιάσει αυτοδυναμία ο Μητσοτάκης και να έχει καταστραφεί από τον Τσίπρα ολόκληρη η Ελλάδα, ποτέ να μην την πιάσει. Αυτή τη στιγμή ο Τσίπρας είναι δεύτερο κόμμα και αν κατέβει στις κάλπες δεν θα πάρει πάνω από 16% ή 15%. Θα είναι αξιωματική αντιπολίτευση γιατί έχει φροντίσει ο Μητσοτάκης να είναι., ο Μητσοτάκης στηρίζει βασικά με τον Καμμένο τον κ. Τσίπρα. Αυτά που κάνει ο γκολτζής του μνημονίου, ο Ρονάλντο του μνημονίου.δεν θα μπορούσε να τα κάνει αν ο Μητσοτάκης ήταν αρχηγάρα.».
Στις 8.43', αναφερόμενος σε δηλώσεις του πρωθυπουργού Αλ. Τσίπρα για προσλήψεις στον τομέα της υγείας και της παιδείας, ο παρουσιαστής αναφέρει «.Όχι απλά απατεώνες, κορυφαίοι απατεώνες, ο κύριος πρωθυπουργός διορίζει.όχι μόνο τους Έλληνες αλλά και τους Βούλγαρους δίπλα., όχι μάγος απλώς, μεγάλο show στο Λας Βέγκας θα ήσουνα, ούτε η Μοργκάνα κι ο Μέρλιν. Απατεώνες είμαστε; Μεγάλοι!». Παρεμβάλλει σχόλιο για τον πρωθυπουργό της Αλβανίας Έντι Ράμα «Ο Έντι Ράμα...ο προκλητικός εχθρός μας στα Τίρανα είπε... “η Αλβανία δεν ντροπιάζεται από ορισμένους άξεστους που ζούνε σαν ύαινες και τραγουδούν σαν κοράκια”, ο αρχικαλλιεργητής ναρκωτικών, σύμφωνα με καταγγελίες της αλβανικής αντιπολίτευσης, καλλιεργητές και έμποροι ναρκωτικών, σύμφωνα με όσα επίσημα ειπώθηκαν στη Βουλή των Τιράνων και δεν τα διέψευσε κανείς.Καλημέρα στους εκατοντάδες χιλιάδες Έλληνες που ζουν εκεί σκλαβωμένοι[εννοεί στην Αλβανία]».
Στις 8.53', συσχετίζοντας τον Τζωρτζ Σόρος με τον Έντι Ράμα και τον Αλ. Τσίπρα, ο παρουσιαστής εκφράζει τις σκέψεις «.φωτογραφίες του Έντι Ράμα με τον Σόρος στα
Τίρανα..., Τίρανα-Αθήνα-Σκόπια-Σόρος. Σόρος αλωνίζει, χορεύει, Τσίπρας περιστοιχισμένος από πλήθος συμβούλων ή πρώην εργαζομένων στο Ίδρυμα Σόρος, Έντι Ράμα το ίδιο, Ζόραν Ζάεφ υπάλληλος του Σόρος... Ο Τσίπρας με στυλ ταχυδακτυλουργού υπόσχεται χιλιάδες θέσεις στο δημόσιο..., μοιράζει λεφτά μέχρι το τέλος του χρόνου, πολλά λεφτά..., κολλητός της οικογένειας Παπανδρέου..., δημιουργεί μια μεγάλη αναταραχή, ακολουθώντας το δόγμα Πολάκη (σε συνέντευξη του στον σταθμό Alpha, ο Α. Τσίπρας είπε «αν το δόγμα Πολάκη είναι η εφαρμογή του νόμου, προσχωρώ στο δόγμα»), με προβολείς σκανδάλων υπαρκτών ή ανύπαρκτων και με κάποιες φυλακίσεις επωνύμων... Αλωνίζει, χορεύει ο Αλέξης μας, χορεύει στο προσκήνιο με ψέματα, με διορισμούς, με τον Ιερώνυμο αγκαζέ, με τη λίμνη των Πρεσπών, με τον Σόρος... Μητσοτάκης πίσω, ζαρωμένος... Φωτογραφίες Έντι Ράμα με Σόρος..., τους έχω πάρει [τηλέφωνο]όχι μόνο να μου δώσουν συνέντευξη, να μου βρουν κι εμένα μια δουλειά, έχουν διορίσει τη μισή κυβέρνηση, τα χώνουνε χοντρά, η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ δεν λέγεται ΣΥΡΙΖΑ, λέγεται ΣΟΡΟΣ».
Στις 9.12' ο παρουσιαστής κάνει αναφορά στην Εβίτα Περόν (η Εύα Ντουάρτε ντε Περόν 1919-1952 υπήρξε σύζυγος του Προέδρου της Αργεντινής Χουάν
Περόν υποστηρίζοντας τα εργατικά σωματεία και τα δικαιώματα των γυναικών) συσχετίζοντας την με τον Α. Τσίπρα «Αλέξης Τσίπρας, η δική μας Εβίτα, μια μίξη Περόν, ένας απριλιανός κλώνος, ένας Περόν με πολύ Εβίτα μέσα του., εδώ έχουμε τον Εβιτιανό μας, ένα πρωθυπουργό που χορεύει με πολυτελή κοστούμια κι ωραία πουκάμισα..., μεγάλος ψεύτης ο Τσίπρας, παρηγορήτρα μεγάλη.ψεύτρα, καφετζού». Για την αστυνομική συνοδεία του πρωθυπουργού σημειώνει «Ούτε ο Γ. Παπαδόπουλος δεν είχε τόσους..., λαοπρόβλητος, λαοφιλής, κοσμαγάπητος, μπουμπουκομπούμπουκο...». Συνεχίζει συσχετίζοντας τον Έλληνα πρωθυπουργό με ηγέτες χωρών της λατινικής Αμερικής και αναφέροντας ποια θεωρεί ως λάθη του «ο Τσίπρας επιχειρεί να φτιάξει μια γιγαντιαία πλατφόρμα ντεσκαμισάντος όπως ο Περόν ή ο Ούγκο Τσάβες που έφτιαξε τάγματα δικά του μοιράζοντας πενταροδεκάρες. Αυτό γίνεται και στην Ελλάδα. Πατερούλης ο Τσίπρας, πατερούλης, ένας δικτατορικός πατερούλης, αλλά θέλει να εμφανίζεται λαϊκός τύπος μπροστά στο τζάκι του απωθητικού και μη δημοφιλή Μητσοτάκη... Ο Τσίπρας έχει να αντιμετωπίσει φθορά από τρία λάθη: πρώτο το μακεδονικό, δεύτερο η θρησκευτική ουδετερότητα με την τοποθέτηση του Τούρκου ανθέλληνα Γαβρόγλου (Σύμφωνα με την Βικιπαίδεια: Ο Κωνσταντίνος Γαβρόγλου είναι Έλληνας (με καταγωγή από την Κωνσταντινούπολη) πανεπιστημιακός, πολιτικός και συγγραφέας) στο Υπουργείο Παιδείας και τρίτο καθημερινά λες πελώρια ψέματα.,.σε αυτό ποντάρει ένας ταχυδακτυλουργός, ένας απατεώνας μάγος...».
Στις 9.29' ο παρουσιαστής ανακοινώνει εκλογικά σενάρια ενώ αποκαλεί τον Αλέξη Τσίπρα «Δαβίδ Κόπερφιλντ» και τον Κυρ. Μητσοτάκη «Κοιμωμένη του Χαλεπά». Στις 9.43' ο παρουσιαστής σχολιάζει «ο Τσίπρας υπόσχεται να μοιράσει λεφτά και διορισμούς.όλοι κονομάνε στα Βαλκάνια από τον Σόρος και παίζουν τα παιχνίδια του.,.Πρόκειται για απατεώνες ολκής..., μπλέξαμε, από τη μια μεριά ένας πελώριος απατεώνας, υπάλληλος του Σόρος, έτσι φαίνεται, πυκνώνουν οι πληροφορίες από παντού, μου ήρθε μια άλλη σειρά φωτογραφιών με παλιά στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ σε διάφορες θέσεις του συστήματος Σόρος...».
Στις 9.51', αναφερόμενος στη συμφωνία Τσίπρα και Ιερώνυμου για αποχώρηση 10.000 κληρικών από το μητρώο των δημοσίων υπαλλήλων ανοίγοντας το δρόμο για νέες προσλήψεις στο δημόσιο, ο παρουσιαστής αναφέρει «...είδατε την ειρωνεία για τον Ιησού; Ο άνθρωπος του Σόρος, των μηδενιστών, προσέξτε τι απατεώνας είναι... Κάνει και πλάκα με τον Ιησού το Θεάνθρωπο... Από τη διαχείριση της εκκλησιαστικής περιουσίας θα πληρώνονται οι ιερείς, λένε ψέματα... Δεν μπορεί να παίρνει τα λεφτά και να τα δίνει στους ιερείς το 2030... λέει ψέματα..., πρόκειται περί γιγαντιαίου απατεώνα... Η Νέα Δημοκρατία λέει τίποτα; Βούβα..., έτσι ήταν πάντα οι Μητσοτακέοι, καρέκλες πρώτα..., σε λίγο θα ξεκινήσει ένα γιγαντιαίο γδάρσιμο.,.θα έρθει ο εφάπαξ περιουσιακός φόρος.,.είτε με Τσίπρα είτε με Μητσοτάκη.».
Στις 10.15' ο παρουσιαστής συνεχίζει «...ο Δαβίδ Κόπερφιλντ που έχουμε στο Μαξίμου, ο καινούριος Κιάνου Ριβς στο Μάτριξ..., οι θαυματοποιοί του ΣΥΡΙΖΑ..., υπάρχει οργή μεγάλη για τον Ιερώνυμο για το πώς υπέκυψε στον άνθρωπο του Σόρος..., ο Τσίπρας καταστρέφει τις δομές του έθνους και τους δεσμούς που ενώνουν το έθνος με την ορθόδοξη εκκλησία.».
Διαβάζοντας μηνύματα ακροατών, ο παρουσιαστής σχολιάζει «ένας 80χρονος φίλος από το Αγρίνιο μου λέει: είναι δυνατόν να είναι τόσο κάθαρμα; Να παίζει με την πίστη των Ελλήνων; Κυρίες και κύριοι, είναι ο μεγαλύτερος πολιτικός απατεώνας της μεταπολίτευσης, είναι μάγος., [διαβάζοντας μήνυμα]πρόκειται μου λέει για διεθνή απατεώνα, ανθέλληνα, μισέλληνα και αντίχριστο. Μάλλον έχει δίκιο. Μιλάμε για αντίχριστο απατεώνα.. .Τα μηνύματα μιλάνε για άθεο πρωθυπουργό που γελάει όταν μιλούν για τον Ιησού...».
Περαιτέρω, από την παρακολούθηση και καταγραφή των πραγματικών περιστατικών και τα στοιχεία του φακέλου προκύπτουν τα εξής:
Ο παρουσιαστής χρησιμοποιεί οξείες και δυσμενείς εκφράσεις αλλά και προσβλητικούς και εξυβριστικούς χαρακτηρισμούς για πολιτικά πρόσωπα. Ήτοι, χαρακτηρίζει τον πρωθυπουργό Αλέξη Τσίπρα ως Δαβίδ Κόπερφιλντ, ήτοι ως ταχυδακτυλουργό μάγο, θεωρεί ότι δεν σέβεται τα ιερά σύμβολα του έθνους και τη θρησκεία των Ελλήνων, ότι είναι λιλιπούτειος, μισητός, ότι αξιοποιεί την πείνα και ανεργία, ότι αδιαφορεί αν πληγώνονται οι Έλληνες για το θέμα της Μακεδονίας, ότι προβαίνει σε κακουργήματα κατά των εθνικών υποθέσεων, ότι διαλύει τον εθνικό ιστό, ότι λέει τεράστια ψέματα, ότι είναι άνθρωπος του Σόρος, ότι είναι ο μεγαλύτερος πολιτικός απατεώνας της μεταπολίτευσης. Επιχειρώντας να υποστηρίξει ότι ο πρωθυπουργός δεν τηρεί πιστά τις δημοκρατικές αρχές, τον αποκαλεί «απριλιανό κλώνο» και «δικτατορικό πατερούλη», συσχετίζει δε την πολιτική της κυβέρνησης του με αυτήν που εφαρμόστηκε από κυβερνήσεις χωρών της λατινικής Αμερικής (Περόν, Τσάβες και Μαδούρο). Τον αρχηγό της αξιωματικής αντιπολίτευσης Κυρ. Μητσοτάκη αποκαλεί μοιραίο, άβουλο, ζαρωμένο, ανεπαρκή, κοιμωμένη του Χαλεπά. Επίσης ο παρουσιαστής, απευθυνόμενος στον Πρωθυπουργό, χρησιμοποιεί τις εκφράσεις «ένας απατεώνας του κοινού ποινικού δικαίου», «πρόκειται για διεθνή απατεώνα, ανθέλληνα, μισέλληνα και αντίχριστο», ενώ τον Υπουργό Παιδείας Κ. Γαβρόγλου με καταγωγή από την Κωνσταντινούπολη αποκάλεσε Τούρκο και ανθέλληνα.
Ειδικά, οι προσφωνήσεις «διεθνής απατεώνας», «ανθέλληνας-μισέλληνας» (που έχει περιφρονητικό περιεχόμενο και σημαίνει πρόσωπο που διάκειται εχθρικά προς τους Έλληνες και την Ελλάδα) (Γ. Μπαμπινιώτης: Λεξικό της Νέας Ελληνικής Γλώσσας, Β ́ έκδοση, Αθήνα 2002) και «αντίχριστος» (που έχει υβριστικό περιεχόμενο και σημαίνει αυτός που είναι εξαιρετικά ασεβής και άπιστος, αυτός που έχει κακή και απάνθρωπη συμπεριφορά προς τους άλλους) καθώς και η χρήση της λέξης «Τούρκος ανθέλληνας» για τον ελληνικής καταγωγής Υπουργό Παιδείας αποτελούν απαξιωτικούς χαρακτηρισμούς με περιφρονητικό περιεχόμενο που μπορούν να προσβάλουν την προσωπικότητα, την τιμή και υπόληψη οποιουδήποτε προσώπου (ακόμα και αν είναι δημόσιο πρόσωπο το οποίο κατ’ αρχάς οφείλει να ανέχεται ορισμένους οξείς ή δηκτικούς χαρακτηρισμούς) και να υποβαθμίσουν την ποιοτική στάθμη της εκπομπής συνολικά.
IV. Υπαγωγή
Ενόψει αυτών κρίνεται ότι η εγκαλουμένη εταιρεία παραβίασε -εκ προθέσεως- τις αναφερόμενες στο νομικό μέρος της παρούσας διατάξεις περί υποβάθμισης της ποιοτικής στάθμης προγραμμάτων (η οποία, υπό τα συγκεκριμένα δεδομένα, απορροφά και την προσβολή της προσωπικότητας των δημοσίων προσώπων). Επομένως, πρέπει να επιβληθεί στην εγκαλουμένη διοικητική κύρωση και δη εκείνη του προστίμου.
Με βάση δε τη βαρύτητα της παραβάσεως κρίνεται ότι το επιβλητέο πρόστιμο είναι εκείνο των πέντε χιλιάδων (5.000) ευρώ.
ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΛΟΓΟΥΣ ΑΥΤΟΥΣ Η ΟΛΟΜΕΛΕΙΑ ΤΟΥ ΕΘΝΙΚΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ ΡΑΔΙΟΤΗΛΕΟΡΑΣΗΣ
Δέχεται ότι η εγκαλουμένη παραβίασε -εκ προθέσεως- τους κανόνες της ραδιοτηλεοπτικής νομοθεσίας περί εξασφάλισης της ποιοτικής στάθμης των προγραμμάτων (δι’ απορροφήσεως και της προσβολής δημοσίων προσώπων), κατά τα αναφερόμενα στο σκεπτικό.
Επιβάλλει στην εταιρεία με την επωνυμία ΠΑΡΑ ΕΝΑ ΕΚΔΟΣΕΙΣ - ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟΥ Ε.Π.Ε., ιδιοκτήτρια του ραδιοφωνικού σταθμού με τον διακριτικό τίτλο ΠΑΡΑΠΟΛΙΤΙΚΑ 90,1 FM Νομού Αττικής, τη διοικητική κύρωση του προστίμου των πέντε χιλιάδων (5.000) ευρώ.
Κατά το άρθρο 4 παράγραφος 3 του Ν. 2328/1995, όπως έχει μετά την δια του άρθρου 23 παρ. 5 εδαφ. β του Ν. 3166/2003 αντικατάστασή της, η παρούσα απόφαση κατά την προαναφερόμενη κύρωση, είναι εκτελεστή κατά:
1. Της εταιρείας ΠΑΡΑ ΕΝΑ ΕΚΔΟΣΕΙΣ - ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟΥ Ε.Π.Ε., με έδρα τον Πειραιά, στην οδό Ιάσονος 2, με ΑΦΜ 998108146, ΔΟΥ ΦΑΕ Πειραιά.
2. Του Ιωάννη Κουρτάκη του Ιωάννη, κατοίκου Αγίων Αναργύρων Αττικής, στην οδό Θεμιστοκλέους 4, με ΑΦΜ 077147153, ΔΟΥ Αγίων Αναργύρων, ως νομίμου εκπροσώπου της εταιρείας.
Κρίθηκε και αποφασίστηκε την 31η Ιανουαρίου 2023 και δημοσιεύτηκε την 17η Μαρτίου 2023.
Ο ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΤΟΥ Ε.Σ.Ρ. Η ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ
ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΚΟΥΤΡΟΜΑΝΟΣ ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ ΜΑΡΑΖΙΔΟΥ
Πληροφορίες: www.esr.gr
Παρατηρήσεις: Απόφαση 30/2023 - ΕΘΝΙΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΡΑΔΙΟΤΗΛΕΟΡΑΣΗΣ ΕΣΡ - 17η Μαρτίου 2023
