Διαβάστε ακολούθως την Απόφαση 75/2024 της Ανεξάρτητης Αρχής:
Η Ολομέλεια του Εθνικού Συμβουλίου Ραδιοτηλεόρασης, ύστερα από πρόσκληση της Προέδρου, συνήλθε σε συνεδρίαση στον συνήθη γι’ αυτό τόπο την 25.1.2024 και ώρα 11:00, προκειμένου να συζητήσει επί της κατωτέρω υποθέσεως. Συγκροτήθηκε από τους: Ευτέρπη Κουτζαμάνη-Δρίλια, πρόεδρο, Ιωάννη Πολίτη, αντιπρόεδρο, και τα μέλη: Σωκράτη Τσιχλιά (με τηλεδιάσκεψη μέσω «epresence.gov.gr»), Δημήτριο Σταυρόπουλο, Ευτύχιο Παλλήκαρη, Πέτρο Τριανταφυλλίδη, Γεώργιο Βλαβιανό και Ιωάννη Μιχελάκη. Απόν το μέλος Σπυρίδωνας Χρυσοφώτης, ο οποίος είχε κληθεί νομίμως. Χρέη γραμματέως εκτέλεσε η Αναστασία Μαραζίδου, διοικητική υπάλληλος του ΕΣΡ.
Αντικείμενο της συζήτησης ήταν η ενδεχόμενη παραβίαση της ραδιοτηλεοπτικής νομοθεσίας, από τον τηλεοπτικό σταθμό με τον διακριτικό τίτλο «ΣΚΑΪ», ιδιοκτησίας της εταιρείας με την επωνυμία «ΕΙΔΗΣΕΙΣ ΝΤΟΤ ΚΟΜ ΑΝΩΝΥΜΗ ΡΑΔΙΟΤΗΛΕΟΠΤΙΚΗ ΚΑΙ ΕΜΠΟΡΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΠΑΡΟΧΗΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΩΝ ΚΑΙ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗΣ», αναφορικά με διατάξεις περί: α) ακριβούς και αληθούς μετάδοσης των γεγονότων (με προσοχή και αίσθημα ευθύνης), β) ελέγχου των μεταδιδόμενων πληροφοριών και γ) υποχρέωσης διόρθωσης των ανακριβειών, στη διάρκεια της εκπομπής με τον τίτλο «Καλημέρα» που μεταδόθηκε από τον ως άνω τηλεοπτικό σταθμό στις 8.2.2020. Η υπόθεση εξετάζεται ύστερα από την με αρ. πρωτ. ΕΣΡ 586/11.2.2020 καταγγελία πολίτη.
Για τον έλεγχο σχηματίστηκε ο φάκελος με αριθμό 52/13.3.2023, ο οποίος ανατέθηκε στη διοικητική υπάλληλο Ειρήνη Κεραμήτσου και στην ειδική επιστήμονα - νομικό Ρέα Λαμπροπούλου. Η Διοικητική Υπάλληλος υπέβαλε στο ΕΣΡ την με αριθμό πρωτοκόλλου 737/ΕΣ/13.9.2023 έκθεση καταγραφής των πραγματικών περιστατικών της υπόθεσης. Στη συνέχεια, η
Ειδική Επιστήμων υπέβαλε στο ΕΣΡ την με αριθμό πρωτοκόλλου 788/ΕΣ/6.10.2023 νομική της εισήγηση.
Κατά τη συζήτηση της υπόθεσης, για λογαριασμό της λειτουργούσης τον σταθμό ως άνω εταιρείας, παρέστη ο πληρεξούσιος δικηγόρος της Ευστάθιος Γεωργόπουλος. Ερωτηθείς από την Πρόεδρο, ο Δικηγόρος δήλωσε ότι γνωρίζει το περιεχόμενο του φακέλου, έλαβε δε τον λόγο και ανέπτυξε τους ισχυρισμούς του. Ζήτησε στη συνέχεια -και η Ολομέλεια δέχτηκε- να του παρασχεθεί προθεσμία για την κατάθεση εγγράφου υπομνήματος μέχρι και την 23.2.2024, ώρα 14.00, και η συζήτηση κηρύχθηκε περαιωμένη. O σταθμός κατέθεσε στη Γραμματεία το με αριθμό πρωτοκόλλου 1012/23.2.2024 υπόμνημα.
Την 29.4.2024 και ώρα 11.00 η Ολομέλεια συνήλθε σε διάσκεψη επί της υποθέσεως, ύστερα από πρόσκληση της Προέδρου. Συγκροτήθηκε από τους: Ευτέρπη Κουτζαμάνη-Δρίλια, πρόεδρο, Ιωάννη Πολίτη, αντιπρόεδρο, και τα μέλη: Σωκράτη Τσιχλιά και Δημήτριο Σταυρόπουλο (με τηλεδιάσκεψη μέσω «epresence.gov.gr»), Ευτύχιο Παλλήκαρη, Σπυρίδωνα Χρυσοφώτη, Πέτρο Τριανταφυλλίδη, Γεώργιο Βλαβιανό και Ιωάννη Μιχελάκη. Χρέη γραμματέως εκτέλεσε η Αναστασία Μαραζίδου, διοικητική υπάλληλος του ΕΣΡ.
Η Πρόεδρος ενημέρωσε αναλυτικά για την υπόθεση το μέλος της Ολομέλειας Σπυρίδωνα Χρυσοφώτη, ο οποίος δεν μετείχε στη συνεδρίαση της 25.1.2024 κατά την οποία έλαβε χώρα η ακρόαση του πληρεξουσίου δικηγόρου του τηλεοπτικού σταθμού, αναγιγνώσκοντας την με αριθμό πρωτοκόλλου ΕΣΡ 586/11.2.2020 καταγγελία πολίτη, την με αριθμό πρωτοκόλλου 788/ΕΣ/6.10.2023 έγγραφη νομική εισήγηση που συνέταξε η ειδική επιστήμονας-νομικός Ρέα Λαμπροπούλου, την με αριθμό πρωτοκόλλου 737/ΕΣ/13.9.2023 έκθεση πραγματικών περιστατικών του τμήματος προγράμματος του ΕΣΡ που συνέταξε η υπάλληλος του ΕΣΡ Ειρήνη Κεραμήτσου, το με αριθμό πρωτοκόλλου 1012/23.2.2024 υπόμνημα της εγκαλουμένης, το πρακτικό της συζήτησης στην Ολομέλεια και το σύνολο των λοιπών εγγράφων του φακέλου. Παρέστη επίσης και η ανωτέρω εισηγήτρια, η οποία ανέπτυξε το ζήτημα προφορικώς και στη συνέχεια αποχώρησε. Το μέλος της Ολομέλειας που δεν μετείχε στη συνεδρίαση της 25.1.2024, δήλωσε ότι ενημερώθηκε πλήρως ως προς τα ουσιώδη σημεία της συζήτησης που έγινε κατά την ημερομηνία ακρόασης της υπόθεσης. Η Ολομέλεια, αφού μελέτησε το σύνολο των στοιχείων του φακέλου:
ΣΚΕΦΤΗΚΕ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟ ΝΟΜΟ ΚΑΙ ΑΠΟΦΑΣΙΣΕ ΩΣ ΕΞΗΣ:
Ι. Νομικό Μέρος
1. Το ΕΣΡ είναι η αρμόδια κατά το Σύνταγμα Ανεξάρτητη Αρχή (άρθρο 15 παρ. 2) για την άσκηση του άμεσου ελέγχου του κράτους επί της ραδιοφωνίας και της τηλεοράσεως και την επιβολή των προβλεπόμενων διοικητικών κυρώσεων σε περιπτώσεις παραβάσεων. «Ο άμεσος έλεγχος του κράτους... έχει ως σκοπό την αντικειμενική και με ίσους όρους μετάδοση πληροφοριών και ειδήσεων. την εξασφάλιση της ποιοτικής στάθμης των προγραμμάτων που επιβάλλει η κοινωνική αποστολή της ραδιοφωνίας και της τηλεόρασης και η πολιτιστική ανάπτυξη της χώρας, καθώς και το σεβασμό της αξίας του ανθρώπου και την προστασία της παιδικής ηλικίας και νεότητας».
2. Κατά το άρθρο 5Α παρ. 1 του Συντάγματος: «Καθένας έχει δικαίωμα στην πληροφόρηση, όπως νόμος ορίζει. Περιορισμοί στο δικαίωμα αυτό είναι δυνατόν να επιβληθούν με νόμο μόνο εφόσον είναι απολύτως αναγκαίοι και δικαιολογούνται για λόγους εθνικής ασφάλειας, καταπολέμησης του εγκλήματος ή προστασίας δικαιωμάτων και συμφερόντων τρίτων».
3. Το άρθρο 5 παρ. 1 του Π.Δ. 77/2003 ορίζει: «Η μετάδοση των γεγονότων πρέπει να είναι αληθής, ακριβής και όσο είναι δυνατό πλήρης. Τα γεγονότα πρέπει να παρουσιάζονται με προσοχή και αίσθημα ευθύνης, ώστε να μη δημιουργούν υπέρμετρη ελπίδα, σύγχυση ή πανικό στο κοινό». Κατά την παρ. 2 του αυτού ως άνω άρθρου: «ανακρίβειες ή παραπλανητικές δηλώσεις διορθώνονται αμέσως στο πλαίσιο της ίδιας ή παρόμοιας εκπομπής».
4. Το άρθρο 8 παρ. 1 εδ. α' του Π.Δ. 77/2003 ορίζει: «Δεν πρέπει να μεταδίδονται πληροφορίες χωρίς να έχουν ελεγχθεί».
5. Σύμφωνα με την Υπόδειξη 1/26.9.2011 το Ε.Σ.Ρ. υποδεικνύει στους δημόσιους και ιδιωτικούς ραδιοτηλεοπτικούς σταθμούς της χώρας όπως. μεριμνούν 1. τα δελτία ειδήσεων και οι ενημερωτικές εκπομπές να συντάσσονται με αίσθημα ευθύνης, αντικειμενικότητα και πολυμέρεια για την έγκυρη ενημέρωση του κοινού. 2. Η μετάδοση των γεγονότων να είναι αληθής, ακριβής και όσο το δυνατόν πλήρης.
6. Τέλος, κατά τα στοιχεία β' και ε' της παραγ. 1 του άρθρου 4 του Ν. 2863/2000, το Ε.Σ.Ρ ελέγχει την τήρηση των όρων και προϋποθέσεων καθώς και των εν γένει κανόνων και αρχών που προβλέπονται στην εκάστοτε ισχύουσα ραδιοτηλεοπτική νομοθεσία και επιβάλλει, σε περίπτωση παραβάσεων, τις από το άρθρο 4 του Ν. 2328/1995 προβλεπόμενες διοικητικές κυρώσεις.
Από το συνδυασμό των διατάξεων αυτών συνάγονται τα ακόλουθα:
Η ελευθερία της έκφρασης γνώμης συνδέεται με την ελευθερία της πληροφόρησης που αποτελεί βασική αξία της δημοκρατικής αρχής. Οι ελευθερίες του πληροφορείν και του πληροφορείσθαι αποτελούν αναγκαία προϋπόθεση για την ελεύθερη και ολοκληρωμένη ανάπτυξη της προσωπικότητας του ατόμου, αλλά και συστατικό στοιχείο του δημοκρατικού πολιτεύματος (ΣτΕ 1901/2014 (Ολομ), πρβλ. ΕΔΔΑ, Observer and Guardian v. the United Kingdom, παρ. 59 β, ΕΔΔΑ, Handyside κατά Ηνωμένου Βασιλείου, παρ. 49 και Lingens κατά Αυστρίας, παρ. 41-42, ΕΔΔΑ, Centro Europa 7 S.R.L. και Di Stefano κατά Ιταλίας, παρ. 131, ΕΔΔΑ, Affaire Associazione Politica Nazionale Lista Marco Panella κατά Ιταλίας, 30.11.2021, παρ. 44). Οι πάροχοι και οι προστηθέντες αυτών έχουν καθήκον να διαδίδουν πληροφορίες και ιδέες επί θεμάτων δημοσίου ενδιαφέροντος, καθήκον άρρηκτα συνδεδεμένο με το δικαίωμα του κοινού να λαμβάνει τις συναφείς πληροφορίες και ιδέες (ΕΔΔΑ, Axel Springer AC v. Germany, 7.2.2012, παρ. 79, Editorial Board of Grivna Newspaper v. Ukraine, 16.4.2019, παρ. 85). Η υποχρέωση για αντικειμενική, ακριβή και αληθή ενημέρωση καταλαμβάνει προεχόντως τις εκπομπές πολιτικού (και ευρύτερα ενημερωτικού) περιεχομένου, δηλαδή τις εκπομπές πολιτικού και κοινωνικού διαλόγου και προβληματισμού, καθώς και τα δελτία ειδήσεων (ΣτΕ 1715/2020, 27/2020, 289/2019, 253/2012).
Για να διαμορφώσουν οι πολίτες σαφή εικόνα της κοινωνικής και πολιτικής πραγματικότητας πρέπει να λαμβάνουν πληροφορίες οι οποίες να είναι αληθείς, ακριβείς, τεκμηριωμένες και μη παραποιημένες. Ψευδείς ειδήσεις είναι αυτές που περιγράφουν γεγονότα, συμβάντα, δράσεις που δεν έχουν συμβεί. Οι μεταδιδόμενες πληροφορίες πρέπει να έχουν ελεγχθεί πριν τη μετάδοση τους, σε περίπτωση δε ανακοίνωσης ανακριβούς πληροφορίας, αυτή πρέπει να διορθώνεται αμέσως στο πλαίσιο της αυτής ή παρόμοιας εκπομπής. Ο δημοσιογράφος θεωρείται ότι ενήργησε καλόπιστα όταν έχει συλλέξει τις πληροφορίες του με δεοντολογικό τρόπο και έχει επιβεβαιώσει την ακρίβεια τους.
Κατά την ΣτΕ 1227/2020 είναι μεν δικαίωμα του καθενός να διαδίδει μέσω του Τύπου ειδήσεις, σχόλια και απόψεις, υπάρχει όμως και το δικαίωμα κάθε πολίτη να πληροφορείται και να ενημερώνεται τακτικά και ελεύθερα για κάθε εν γένει πολιτικό και κοινωνικό θέμα που τον ενδιαφέρει (σχετική και η ΣτΕ 1212/2018).
Κατά την απόφαση ΣτΕ 4418/2014: τα επίμαχα γεγονότα πρέπει να παρουσιάζονται με προσοχή και αίσθημα ευθύνης και να ελέγχονται πριν τη μετάδοση τους, να μη διατυπώνονται δε κρίσεις βασισμένες σε πιθανολογήσεις που εμφανίζονται υπό τη μορφή πληροφορίας, γιατί αυτή η παρουσίαση του θέματος είναι ικανή να δημιουργήσει σύγχυση και πανικό στο κοινό.
Κατά την απόφαση ΣτΕ 2064/2013: το ρεπορτάζ που αποτελεί προϊόν δημοσιογραφικής έρευνας πρέπει να ελέγχεται πριν μεταδοθεί για την ακρίβειά του και η διόρθωση της μεταδοθείσας ανακριβούς είδησης δεν αίρει την τελεσθείσα παράβαση της παρ. 1 του άρθρου 8 του Π.Δ. 77/2003 η οποία συνίσταται στη μη τήρηση εκ μέρους των συντελεστών της εκπομπής της υποχρέωσης που υπείχαν να ελέγξουν την ακρίβεια της περιελθούσας σε αυτούς πληροφορίας προ της μεταδόσεως της στο τηλεοπτικό κοινό.
ΙΙ. Πραγματικό μέρος
Από τα έγγραφα του φακέλου, μεταξύ των οποίων και τα δημοσιεύματα του τοπικού τύπου της Λέσβου, της περιόδου από 4.2.2020 έως και 7.2.2020, που περιλαμβάνονται σ' αυτόν, την παρακολούθηση της επίμαχης ροής προγράμματος και τους ισχυρισμούς της εγκαλουμένης (προβληθέντες προφορικώς και εγγράφως), προκύπτουν τα εξής:
Στις 6 Φεβρουαρίου 2020 στη Λέσβο έγινε μεγάλη διαδήλωση από μετανάστες του κέντρου φιλοξενίας Μόριας, κυρίως Αφγανικής καταγωγής, ζητώντας επιτάχυνση των διαδικασιών ασύλου. Η διαδήλωση έφτασε, περίπου στις 10:30 το πρωί, σχεδόν στην είσοδο της πόλης της Μυτιλήνης. Εκεί τους περίμενε ισχυρή αστυνομική δύναμη που δεν τους επέτρεπε να συνεχίσουν. Τότε μια ομάδα από τους διαδηλωτές, έφυγε μέσω γειτονικών χωραφιών με σκοπό να φτάσει πίσω από το εργοστάσιο της ΔΕΗ, στο δρόμο της βόρειας παράκαμψης, και από εκεί να μπει στην πόλη της Μυτιλήνης για να διαμαρτυρηθεί. Στην πορεία τους άναψαν φωτιές για αντιπερισπασμό. Προς στιγμή η φωτιά έκαιγε και σε κτήματα που γειτνιάζουν με τις εγκαταστάσεις του εργοστασίου της ΔΕΗ. Οι φωτιές επεκτάθηκαν και τότε άρχισαν οδομαχίες προκειμένου να μην ενισχυθεί ο αριθμός των μεταναστών που προσπαθούσαν να φθάσουν στην πόλη της Μυτιλήνης. Με ρίψη δακρυγόνων απωθήθηκε ο μεγάλος αριθμός των μεταναστών, που είχαν μείνει στον δρόμο και πίεζαν τις αστυνομικές δυνάμεις να περάσουν, ενώ το κλείσιμο του δρόμου δεν επέτρεπε και την έξοδο των οχημάτων της Πυροσβεστικής από τις εγκαταστάσεις της υπηρεσίας που βρίσκονται στην περιοχή. Όταν τις απογευματινές ώρες αποκαταστάθηκε η τάξη στην πόλη της Μυτιλήνης, προκλήθηκε ένταση στην είσοδο του χωριού της Μόριας, καθώς περίπου τριακόσιοι Αφγανοί, επιστρέφοντας από τις διαδηλώσεις, αποπειράθηκαν να περάσουν μέσα στο χωριό Μόρια, για να φτάσουν στον καταυλισμό. Άμεσα αντέδρασε ομάδα κατοίκων, που χτύπησαν τις καμπάνες των εκκλησιών του χωριού και σύντομα μεγάλος αριθμός κατοίκων βγήκε στους δρόμους. Οι κάτοικοι της Μόριας παρέμειναν στους δρόμους διαμαρτυρόμενοι, ενώ οι μετανάστες οδηγήθηκαν στον καταυλισμό. Ορισμένοι από τους κατοίκους, κυρίως ανήλικοι, κρατούσαν «ξύλινα στειλιάρια» προκειμένου, όπως υποστήριξαν, να αποτρέψουν την είσοδο των μεταναστών στα σπίτια τους. Μετά από σχετικές καταγγελίες περί παράνομων περιπολιών και ταγμάτων εφόδων, η αστυνομία προέβη σε συλλήψεις επτά ατόμων στη Μόρια, πέντε ημεδαπών και δύο αλλοδαπών, ηλικίας από 17 έως 24 ετών, με τις κατηγορίες, κατά το δελτίο τύπου της Αστυνομίας, που εκδόθηκε στις 7 Φεβρουαρίου 2020, της συμμετοχής τους σε εγκληματική ομάδα και παράβασης της νομοθεσίας περί όπλων, διότι, όπως αναφέρεται στο δελτίο τύπου, ενώθηκαν με σκοπό, την από κοινού διάπραξη εκνόμων ενεργειών, κυρίως σε βάρος αλλοδαπών μεταναστών. Το γεγονός αυτό της σύλληψης προκάλεσε περαιτέρω όξυνση της αγανάκτησης των κατοίκων του χωριού Μόρια.
Την 8.2.2020 και ώρα 5.58' μεταδόθηκε η πρωινή ενημερωτική εκπομπή «Καλημέρα» από τον τηλεοπτικό σταθμό «ΣΚΑΪ» με παρουσιαστή τον δημοσιογράφο Γιώργο Αυτιά, με σήμανση 2ης κατηγορίας (κατάλληλο για άνω των 8 ετών). Στο μεγαλύτερο μέρος της εκπομπής, συνολικής διάρκειας τεσσάρων (4) ωρών (έναρξη 5.50' - λήξη 09.52'), ο παρουσιαστής, με τη βοήθεια συνεργατών και καλεσμένων, παρέχει πληροφορίες για ασφαλιστικά και φορολογικά θέματα, καθώς και θέματα συντάξεων, ενώ διαβάζει και πρωτοσέλιδα εφημερίδων και ενημερώνει για τις καιρικές συνθήκες.
Στις 08.34' ο παρουσιαστής συνομιλεί με τη βουλευτή Λιάνα Κανέλλη για τη χρηματοδότηση των ΜΚΟ, για τη μεταφορά προσφύγων και μεταναστών από τα νησιά στην ηπειρωτική χώρα, για πλειστηριασμούς κ.ά.. Στο πλαίσιο κάλυψης της επικαιρότητας, ασχολήθηκε στη συνέχεια, από 9.17' έως 9.30' ώρα και με το φλέγον και επίκαιρο ζήτημα του Μεταναστευτικού, αναφερόμενος στα γεγονότα των προηγούμενων ημερών στη Μόρια, που εύλογα είχαν συγκεντρώσει το δικαιολογημένο ενδιαφέρον του τηλεοπτικού κοινού και περί ώρα 09.02' προσήλθαν καλεσμένοι στην εκπομπή η δημοσιογράφος Λ. Κλείτου, ο οικονομολόγος Δ. Τσαγκάρης και τρεις εκπρόσωποι κομμάτων: Μ. Λαζαρίδης (ΝΔ), Χ. Γιαννούλης (ΣΥΡΙΖΑ) και Σπ. Καρανικόλας (ΚΙΝΑΛ).
Μεταξύ του παρουσιαστή και των καλεσμένων διεξάγεται συζήτηση για την επιτάχυνση της διαδικασίας στους αιτούντες άσυλο, για την προστασία των ευρωπαϊκών συνόρων και τις ενέργειες του Frontex (Ο Frontex, είναι ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Συνοριοφυλακής και Ακτοφυλακής που ιδρύθηκε το 2004 με σκοπό να συνδράμει τα κράτη μέλη της ΕΕ και τις συνδεδεμένες χώρες Σένγκεν στην προστασία των εξωτερικών συνόρων του χώρου ελεύθερης κυκλοφορίας της ΕΕ. Ως οργανισμός της ΕΕ, ο Frontex χρηματοδοτείται από τον προϋπολογισμό της ΕΕ, καθώς και από συνεισφορές των
συνδεδεμένων χωρών Σένγκεν). Παρατηρείται ένταση μεταξύ των τριών εκπροσώπων των κομμάτων σχετικά με την έκθεση OLAF (H OLAF European Anti-Fraud Office αποτελεί την Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Καταπολέμησης της Απάτης σε βάρος του προϋπολογισμού της Ε.Ε., διαφθοράς και σοβαρών παραπτωμάτων στα ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα).
Στη διάρκεια της συζήτησης και περί ώρα 09.17', προκειμένου να ακουστεί και η άποψη της τοπικής κοινωνίας της Μόριας (Το χωριό Μόρια έγινε παγκόσμια γνωστό από το 2010 ως Κέντρο Υποδοχής και Ταυτοποίησης προσφύγων και μεταναστών. Κατά καιρούς παρατηρήθηκαν επεισόδια μεταξύ εθνοτικών ομάδων μεταναστών, καταστροφές και πυρκαγιές λόγω των ιδιαίτερα δυσχερών συνθηκών διαβίωσης τους), έγινε απευθείας σύνδεση με τη Μόρια και τον τοπικό δημοσιογράφο, εργαζόμενο στο site lesvosnews.gr, Γιάννη Συνάνη, ο οποίος μετέδωσε τις θέσεις των κατοίκων, στη συνέχεια δε μερίδα των κατοίκων συμμετείχε στην ίδια συζήτηση, εκφράζοντας και οι ίδιοι τις απόψεις τους για το θέμα. Κατά την πραγματοποίηση της σύνδεσης ο παρουσιαστής της εκπομπής Γιώργος Αυτιάς δεν προλόγισε τον τοπικό δημοσιογράφο Γιάννη Συνάνη, ως ανταποκριτή ή απεσταλμένο του εγκαλουμένου τηλεοπτικού σταθμού αλλά απλώς συνδέθηκε μαζί του με τη φράση: «Έλα Γιάννη καλημέρα». Ο Γιάννης Συνάνης, όπως προκύπτει από την παρακολούθηση της εκπομπής συμμετείχε κανονικά στον διάλογο μεταξύ των καλεσμένων της εκπομπής, απάντησε σε ερωτήσεις αυτών, τους έθεσε ερωτήματα και συμμετείχε στη διαλογική συζήτηση.
Κατά τη διάρκεια της συνομιλίας του παρουσιαστή και των καλεσμένων του με τον Γιάννη Συνάνη και τους κατοίκους του χωριού Μόρια, στο κάτω μέρος της οθόνης εναλλάσσονταν οι λεζάντες στις οποίες αναγραφόταν: «ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΥΤΙΚΟ - ΚΛΕΙΣΤΑ ΚΕΝΤΡΑ ΚΑΙ ΕΠΑΝΑΠΡΟΩΘΗΣΗ ΣΕ ΠΡΩΤΗ ΦΑΣΗ - ΕΠΕΙΣΟΔΙΑ ΤΩΡΑ ΣΤΗ ΜΟΡΙΑ - ΕΚΤΟΣ ΕΛΕΓΧΟΥ Η ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΜΕ ΤΟΥΣ ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΣ - ΈΚΡΥΘΜΗ Η ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΣΤΗ ΜΟΡΙΑ - ΣΤΑ ΟΡΙΑ ΤΟΥΣ ΚΑΤΟΙΚΟΙ ΚΑΙ ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΣ».
Ειδικότερα ο Γιάννης Συνάνης εμφανίζεται έχοντας πίσω του μια ομάδα κατοίκων του χωριού και ακούγεται να λέγει με έντονο ύφος: «Καλημέρα. Λοιπόν, σας ακούω τόση ώρα και φωνάζετε... Δώστε μου ένα λεπτό σας παρακαλώ. Εδώ τώρα πίσω μου, δεν θέλουν οι άνθρωποι να φανούν. Συγκεντρώνονται Σαββατοκύριακο, αντί να κάθονται στα σπίτια τους, να κλείσουν τους δρόμους να μη μπαίνουν μετανάστες και μέλη ΜΚΟ... Προσέξτε λοιπόν... Προχθές που χτύπησαν οι καμπάνες εδώ και άρχισαν να συγκεντρώνονται οι κάτοικοι γιατί τα σπάγανε όλα, βάζανε φωτιές, κάψανε σπίτια... ήτανε κάποιοι πιτσιρικάδες... Ακούστε να δείτε... Επτά άτομα συνέλαβε η αστυνομία, τα οποία ήταν τρεις ανήλικοι, ο μεγαλύτερος 24 χρονών. Τους πήγαν με την κατηγορία ότι θα, η αστυνομία έτσι έκρινε, ότι θα έκαναν επιθέσεις εναντίον μεταναστών. Και τα όπλα που είχαν... Προσέξτε είχαν τέσσερα ξύλινα στειλιάρια, που λέμε. Γιατί; Έκατσαν εδώ να μη μπαίνουν οι μετανάστες μέσα και καίνε το χωριό τους. Τους συνέλαβαν λοιπόν και τους πήγαν κατηγορούμενους για εγκληματική οργάνωση... Και σε ρωτάω εγώ Γιώργο... Συγγνώμη για τον τόνο της φωνής μου, αλλά δεν γίνεται, δεν πάει άλλο. Προχθές μια γυναίκα, την ημέρα που έκαιγαν τη Μυτιλήνη οι μετανάστες, μια μετανάστρια που φαινόταν το πρόσωπό της, ντοκουμέντο του ΣΚΑΪ ήτανε, πήγε να πάρει το όπλο από έναν αστυνομικό...».
Σε παρατήρηση του καλεσμένου βουλευτή κ. Χ. Γιαννούλη ότι αυτό δεν είναι ρεπορτάζ, ο Γ. Συνάνης απαντά με το ίδιο έντονο ύφος: «Ελάτε εδώ να τα πείτε.», «Ελάτε εδώ να δείτε τι γίνεται. Οι κάτοικοι δεν κοιμούνται, δεν θέλουν να βγουν γιατί φοβούνται τις συλλήψεις... Αντί να προστατέψετε εδώ τον κόσμο της Μόριας.Τους καίνε, τους κλέβουνε τα ζωντανά τους, τα έχουν καταστρέψει όλα... Αντί να προστατεύουνε αυτούς, τους συλλαμβάνουνε, τάγματα εφόδου λέει... Η Μόρια έχει 300 κατοίκους, έκανε και τάγματα εφόδου. Έλεος». Ο βουλευτής Χ. Γιαννούλης ρωτάει τι ήτανε τα «στειλιάρια» για τα χωράφια; και ο Γ. Συνάνης αναφέρει «τέσσερα ξύλα και έγινε -λέει- σύσταση εγκληματικής οργάνωσης. Θα τρελαθούμε εντελώς... Εδώ οι κάτοικοι του χωριού φοβούνται τις συλλήψεις και δεν έρχονται μπροστά στην κάμερα. Δηλαδή έλεος... Ποια είναι η προστασία; Βάλανε φωτιά 300 μέτρα από τη ΔΕΗ. Αν πήγαινε η φωτιά στις δεξαμενές, νομίζω η μισή Μυτιλήνη θα είχε καταστραφεί.και ρουθούνι δεν άνοιξε, δεν υπάρχει ισότητα... Στην πολύπαθη Λέσβο και στα άλλα νησιά». Ο παρουσιαστής δημοσιογράφος παρατηρεί πως ο Γ. Συνάνης είναι οργισμένος και ότι οι κάτοικοι της Μυτιλήνης έχουν βραβευτεί από την Ευρώπη για την αγάπη και την αλληλεγγύη τους στον συνάνθρωπο. Ο Γιάννης Συνάνης απαντάει στον παρουσιαστή δημοσιογράφο: «Δεν πάει άλλο. Αν βλέπεις εμένα οργισμένο που είμαι στη Μυτιλήνη, εδώ οι κάτοικοι της Μόριας να δεις τι τραβάνε». Η δημοσιογράφος Λ. Κλείτου μέμφεται τον καλεσμένο βουλευτή του ΣΥΡΙΖΑ κ. Χ. Γιαννούλη για δήθεν ανθρωπισμό θεωρώντας ότι καλύπτει τους «αναρχομπαχαλάκηδες», θεωρεί δε πως οι πολίτες στο νησί δεν έχουν πάρει το νόμο στα χέρια τους. Ο Γ. Συνάνης συνεχίζει από τη Μόρια επικεντρώνοντας στη μετανάστρια που φέρεται να αποπειράθηκε να αφαιρέσει όπλο από αστυνομικό. «Αλλά σας λέω εγώ το σημαντικότερο, το ντοκουμέντο που έπαιξε ο ΣΚΑΪ με τη μετανάστρια να προσπαθεί να πάρει το όπλο, ξεβράκωσε όχι τον αστυνομικό, την ΕΛ.ΑΣ, γιατί ο αστυνομικός είχε ψυχραιμία, θα μπορούσε να τη βάλει κάτω να την τσαλαπατήσει, αλλά αφήνουν αυτήν που πήγε να πάρει το όπλο...».
Ο παρουσιαστής Γιώργος Αυτιάς θεωρεί πως προέχει η ηρεμία, ο καλεσμένος Δ. Τσαγκάρης υποστηρίζει πως ο δημοσιογράφος περιγράφει μια κατάσταση, ενώ ο βουλευτής Χ. Γιαννούλης φαίνεται να ενοχλείται από τον τόνο, την ένταση και την περιγραφή των γεγονότων εκ μέρους του τοπικού δημοσιογράφου Γιάννη Συνάνη στη Μόρια. Στις 09.22' ο Γ. Συνάνης καλεί τον κόσμο που είναι συγκεντρωμένος πίσω του να βγει στον αέρα και κάτοικος του χωριού που βρίσκεται κοντά στον Γ. Συνάνη ακούγεται να λέει: «Θέλουνε καταστροφές, κλέβουνε, λεηλατούν τα πάντα, τα χωράφια, τις κατοικίες». Άλλη κάτοικος της περιοχής υποστηρίζει: «Στην αρχή πηγαίνανε όλα καλά γιατί ήταν περιορισμένος ο αριθμός των μεταναστών, τους βοηθήσαμε, τους δώσαμε ρούχα, τρόφιμα. Από εκεί και πέρα η κατάσταση δεν ελέγχεται». Άλλος κάτοικος της περιοχής λέγει: «Είναι τα άτομα πάρα πολλά και προβαίνουν σε ενέργειες εγκληματικές, γιατί είναι έγκλημα να καταστρέφουν ένα δέντρο 150 ετών, να το ξεριζώνουν, να καίνε σπίτια. Η αστυνομία δεν επαρκεί και βγήκαμε οι κάτοικοι στους δρόμους να τους αποτρέψουμε, να μην περνάνε από το χωριό». Άλλος κάτοικος της περιοχής Μόριας υποστηρίζει: «Τα παιδιά δεν μπορούν να κυκλοφορήσουν. Ούτε οι μεγάλοι. Από τις επτά η ώρα υπάρχει... στο χωριό και κυκλοφορούνε μόνο εκείνοι». Άλλος κάτοικος λέγει: «Είναι σωστά πράγματα αυτά; Πρέπει η κυβέρνηση να λάβει τα μέτρα της». Ο Γ. Συνάνης αναφέρει πως οι κάτοικοι ζητούν προστασία γιατί κάποια στιγμή θα πάρουν το νόμο στα χέρια τους. Ο παρουσιαστής αντιδρά αμέσως λέγοντας «Προς Θεού, όχι αυτοδικία». Ο Γ. Συνάνης, πάντα σε έντονο ύφος, συνεχίζει: «Προχθές, στην κινητοποίηση που έκαναν οι μετανάστες στην κυριολεξία έκοψαν τα πάντα, τις κυκλοφορίες, τα πάντα... Δεν μπορούσαν οι άνθρωποι να πάνε στις δουλειές τους. Δεν έγινε μια σύλληψη, μια κατηγορία, έγιναν κάποιες προσαγωγές.». Σε παρατήρηση του καλεσμένου βουλευτή κ. Γιαννούλη ότι δεν είναι μήνυμα αυτό που περνάνε, ο Γιάννης Συνάνης από τη Μόρια με έντονο ύφος απαντά: «ελάτε να μιλήσετε εσείς με τους κατοίκους, όχι από τα γραφεία και τα στούντιο.». Στο παράθυρο της εκπομπής προβάλλονται σκηνές από τη σύλληψη της μετανάστριας, στην οποία είχε αναφερθεί επανειλημμένα ο κ. Συνάνης. Ο παρουσιαστής δημοσιογράφος Γιώργος Αυτιάς επισημαίνει πως χρειάζεται απόλυτη ηρεμία και μέτρα από το κράτος. Ο καλεσμένος βουλευτής Χ. Γιαννούλης ρωτά τον Γ. Συνάνη αν η αιτία της έντασης που προκλήθηκε στη Μόρια οφείλεται στην απόφαση που ελήφθη από την Κυβέρνηση να εξετάζονται κατά προτεραιότητα (εννοεί αιτήσεις ασύλου) ανθρώπων που έχουν φτάσει στο νησί μετά το 2019 ή το 2020 με αποτέλεσμα να έχουν εγκλωβιστεί 20.000 άνθρωποι που είναι εγκατεστημένοι εκεί. Στη συνέχεια ο Γ. Συνάνης και οι καλεσμένοι μιλούν επικαλύπτοντας ο ένας τον άλλον χωρίς να γίνεται σαφές με ποιο τρόπο θα επιταχυνθεί η διαδικασία χορήγησης ασύλου. Ο παρουσιαστής κάνει πρόταση να συγκεντρωθούν τρεις βουλευτές από κάθε κόμμα και να λύσουν το ζήτημα. Το θέμα διαρκεί ως τις 09.30'.
Από τα ανωτέρω συνάγεται ότι ο βασικός σκοπός της συμμετοχής του τοπικού δημοσιογράφου Γ. Συνάνη στη ζωντανή ενημερωτική εκπομπή που παρουσίασε ο δημοσιογράφος Γιώργος Αυτιάς ήταν να καταθέσει στη συζήτηση τη γνώμη της τοπικής κοινωνίας της Μόριας, προκειμένου να επιτευχθεί η επί του θέματος αναγκαία πληρότητα, πολυφωνία και αντικειμενικότητα. Τα όσα ανέφερε στην εκπομπή ο Γ. Συνάνης, τα οποία αντικατοπτρίζουν τη θέση της τοπικής κοινωνίας, επιβεβαιώθηκαν από τους κατοίκους της περιοχής, οι οποίοι συμμετείχαν στην κρινόμενη εκπομπή και μίλησαν, αναφέρονται δε και στα δημοσιεύματα του Τύπου της συγκεκριμένης χρονικής περιόδου. Επομένως, οι πληροφορίες που μετέφερε στην εκπομπή ο Γ. Συνάνης ήταν κατά βάση αληθείς και ελεγμένες. Το εάν ο ίδιος ο δημοσιογράφος διάκειται θετικά ή αρνητικά, εάν συμπάσχει με τους κατοίκους της Μόριας ή εάν διαφωνεί μαζί τους είναι αδιάφορο και σημασία έχει μόνο το γεγονός ότι πράγματι οι σχετικές κατηγορίες της τοπικής κοινωνίας έλαβαν χώρα. Εξάλλου ο ίδιος ο παρουσιαστής δημοσιογράφος Γιώργος Αυτιάς, όταν απαιτήθηκε αντέδρασε αμέσως, λέγοντας χαρακτηριστικά: «Προς Θεού, όχι αυτοδικία». Μόνο η φράση του τοπικού δημοσιογράφου ότι «οι συλληφθέντες κάτοικοι κατηγορούνται για σύσταση εγκληματικής οργάνωσης», είναι ανακριβής, διότι κατά των επτά (7) ατόμων, που συνελήφθησαν από την Αστυνομία στην είσοδο του χωριού Μόρια, το βράδυ της 6ης.2.2020, σχηματίσθηκε ποινική δικογραφία για συμμετοχή τους σε εγκληματική ομάδα και για παράβαση της νομοθεσίας για τα όπλα, όπως προκύπτει από το Δελτίο Τύπου της Αστυνομίας της 7.2.2020. Η συγκεκριμένη όμως φράση δεν αλλοιώνει την αλήθεια της ήδη μεταδοθείσας πληροφορίας.
Σε κάθε περίπτωση, η δημοσιογραφική διεύθυνση της εκπομπής από τον δημοσιογράφο Γιώργο Αυτιά, υπήρξε άψογη, αντικειμενική και ψύχραιμη, καθώς, σεβόμενος την κείμενη νομοθεσία και τους Κώδικες Δεοντολογίας, φρόντισε να καλυφθούν όλες οι πλευρές του θέματος της συζήτησης, με ευγένεια και διακριτικότητα, τάχθηκε σαφώς κατά της αυτοδικίας και έκανε σοβαρές προσπάθειες να διατηρήσει την ευταξία, ηρεμία και κοσμιότητα στην εκπομπή του, οι καταγγελίες δε που μεταφέρθηκαν από τον τοπικό δημοσιογράφο, ανεξάρτητα από το εάν ευσταθούν ή όχι, έγιναν πράγματι από την τοπική κοινωνία και οι ίδιοι οι κάτοικοι της Μόριας επιβεβαίωσαν τα λεγόμενα του δημοσιογράφου αυτού.
ΙΙΙ. Υπαγωγή
Ενόψει των ανωτέρω, η Ολομέλεια κρίνει ομοφώνως ότι η εγκαλουμένη εταιρεία δεν παραβίασε τις υποχρεώσεις της για ακριβή και αληθή μετάδοση των γεγονότων (με προσοχή και αίσθημα ευθύνης) και για έλεγχο των μεταδιδόμενων πληροφοριών, καθώς και την υποχρέωση της για διόρθωση των ανακριβειών, για αυτό και
πρέπει να απαλλαγεί.
ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΛΟΓΟΥΣ ΑΥΤΟΥΣ Η ΟΛΟΜΕΛΕΙΑ ΤΟΥ ΕΘΝΙΚΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ ΡΑΔΙΟΤΗΛΕΟΡΑΣΗΣ
Δέχεται ομοφώνως ότι η εταιρεία με την επωνυμία «ΕΙΔΗΣΕΙΣ ΝΤΟΤ ΚΟΜ ΑΝΩΝΥΜΗ ΡΑΔΙΟΤΗΛΕΟΠΤΙΚΗ ΚΑΙ ΕΜΠΟΡΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΠΑΡΟΧΗΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΩΝ ΚΑΙ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗΣ», ιδιοκτήτρια του τηλεοπτικού σταθμού με τον διακριτικό τίτλο «ΣΚΑΪ», δεν παραβίασε τις υποχρεώσεις της για ακριβή και αληθή μετάδοση των γεγονότων (με προσοχή και αίσθημα ευθύνης) και για έλεγχο των μεταδιδόμενων πληροφοριών, καθώς και την υποχρέωση της για διόρθωση των ανακριβειών, κατά τα αναφερόμενα στο σκεπτικό.
Απαλλάσσει την εγκαλουμένη από τις ανωτέρω κατηγορίες.
Κρίθηκε και αποφασίστηκε την 29η Απριλίου 2024 και δημοσιεύτηκε την 31η Μαΐου 2024.
Η ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΤΟΥ Ε.Σ.Ρ. H ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ
ΕΥΤΕΡΠΗ ΚΟΥΤΖΑΜΑΝΗ - ΔΡΙΛΙΑ ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ ΜΑΡΑΖΙΔΟΥ
Πληροφορίες: www.esr.gr
Παρατηρήσεις: Απόφαση 75/2024 - ΕΘΝΙΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΡΑΔΙΟΤΗΛΕΟΡΑΣΗΣ ΕΣΡ - 31η Μαΐου 2024
