Διαβάστε ακολούθως την Απόφαση 190/2023 της Ανεξάρτητης Αρχής:
Η Ολομέλεια του Εθνικού Συμβουλίου Ραδιοτηλεόρασης, ύστερα από πρόσκληση της Προέδρου, συνήλθε σε συνεδρίαση στον συνήθη γι’ αυτό τόπο την 13.11.2023 και ώρα 11:00, προκειμένου να συζητήσει επί της κατωτέρω υποθέσεως. Συγκροτήθηκε από τους: Ευτέρπη Κουτζαμάνη-Δρίλια, πρόεδρο, Ιωάννη Πολίτη, αντιπρόεδρο, και τα μέλη: Δημήτριο Σταυρόπουλο (με τηλεδιάσκεψη μέσω «epresence.gov.gr»), Σπυρίδωνα Χρυσοφώτη, Πέτρο Τριανταφυλλίδη, Γεώργιο Βλαβιανό και Ιωάννη Μιχελάκη. Απόντα τα μέλη Σωκράτης Τσιχλιάς και Ευτύχιος Παλλήκαρης, οι οποίοι είχαν κληθεί νομίμως. Χρέη γραμματέως εκτέλεσε η Αναστασία Μαραζίδου, διοικητική υπάλληλος του ΕΣΡ.
Αντικείμενο της συζήτησης ήταν η εξέταση της με αριθμό πρωτοκόλλου ΕΣΡ 954/2.3.2023 αίτησης θεραπείας της εταιρείας με την επωνυμία «ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΡΑΔΙΟΤΗΛΕΟΠΤΙΚΗ ΕΚΔΟΤΙΚΗ ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΗ ΟΡΓΑΝΩΤΙΚΗ Α.Ε. ΜΕΣΩΝ ΜΑΖΙΚΗΣ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ», ιδιοκτήτριας του ραδιοφωνικού σταθμού με τον διακριτικό τίτλο «BWIN SPORT FM 94,6» (πρώην ΣΠΟΡ FM 94,6) Νομού Αττικής, με την οποία ζητεί να ανακληθεί (ή να μεταρρυθμισθεί) η με αριθμό 269/2022 απόφαση του ΕΣΡ.
Για τον έλεγχο σχηματίστηκε ο φάκελος με αριθμό 40/3.3.2023, ο οποίος ανατέθηκε στην ειδική επιστήμονα - νομικό Ρέα Λαμπροπούλου. Η Ειδική Επιστήμων υπέβαλε στο ΕΣΡ την με αριθμό πρωτοκόλλου 230/ΕΣ/24.3.2023 νομική της εισήγηση επί της αιτήσεως θεραπείας.
Κατά τη συζήτηση της υπόθεσης, για λογαριασμό της λειτουργούσης τον σταθμό ως άνω εταιρείας, παρέστησαν οι πληρεξούσιοι δικηγόροι της Μαρία Κωστοπούλου και Ευστάθιος Γεωργόπουλος. Ερωτηθέντες από την Πρόεδρο, οι Δικηγόροι δήλωσαν ότι γνωρίζουν το περιεχόμενο του φακέλου, έλαβαν δε τον λόγο και ανέπτυξαν τους ισχυρισμούς τους.
Ζήτησαν στη συνέχεια -και η Ολομέλεια δέχτηκε- να τους παρασχεθεί προθεσμία για την κατάθεση εγγράφου υπομνήματος μέχρι και την 24.11.2023, ώρα 14.00, και η συζήτηση κηρύχθηκε περαιωμένη. O σταθμός κατέθεσε στη Γραμματεία το με αριθμό πρωτοκόλλου ΕΣΡ 6099/24.11.2023 υπόμνημα.
Την 11.12.2023 και ώρα 11.00 η Ολομέλεια συνήλθε σε διάσκεψη επί της υποθέσεως ύστερα από πρόσκληση της Προέδρου. Συγκροτήθηκε από τους: Ευτέρπη Κουτζαμάνη-Δρίλια, πρόεδρο, Ιωάννη Πολίτη, αντιπρόεδρο, και τα μέλη: Σωκράτη Τσιχλιά, Ευτύχιο Παλλήκαρη και Σπυρίδωνα Χρυσοφώτη (με τηλεδιάσκεψη μέσω «epresence.gov.gr»), Γεώργιο Βλαβιανό και Ιωάννη Μιχελάκη. Απόντα τα μέλη Δημήτριος Σταυρόπουλος και Πέτρος Τριανταφυλλίδης, οι οποίοι είχαν κληθεί νομίμως. Χρέη γραμματέως εκτέλεσε η Αναστασία Μαραζίδου, διοικητική υπάλληλος του ΕΣΡ. Η Πρόεδρος ενημέρωσε αναλυτικά για την υπόθεση τα μέλη της Ολομέλειας Σωκράτη Τσιχλιά και Ευτύχιο Παλλήκαρη, οι οποίοι δεν μετείχαν στη συνεδρίαση της 13.11.2023 κατά την οποία έλαβε χώρα η ακρόαση των πληρεξούσιων δικηγόρων του ραδιοφωνικού σταθμού, αναγιγνώσκοντας την υπ’ αριθμό 230/ΕΣ/24.3.2023 έγγραφη νομική εισήγηση που συνέταξε η ειδική επιστήμονας-νομικός Ρέα Λαμπροπούλου, το με αριθμό πρωτοκόλλου ΕΣΡ 6099/24.11.2023 υπόμνημα της εγκαλουμένης, το πρακτικό της συζήτησης στην Ολομέλεια και το σύνολο των λοιπών εγγράφων του φακέλου. Παρέστη επίσης και η ανωτέρω εισηγήτρια, η οποία ανέπτυξε το ζήτημα προφορικώς και στη συνέχεια αποχώρησε. Τα μέλη της Ολομέλειας, που δεν μετείχαν στην συνεδρίαση της 13.11.2023, δήλωσαν ότι ενημερώθηκαν πλήρως ως προς τα ουσιώδη σημεία της συζήτησης που έγινε κατά την ημερομηνία της ακρόασης της υπόθεσης. Η Ολομέλεια, αφού μελέτησε το σύνολο των στοιχείων του φακέλου:
ΣΚΕΦΤΗΚΕ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟ ΝΟΜΟ ΚΑΙ ΑΠΟΦΑΣΙΣΕ ΩΣ ΕΞΗΣ:
Ι. Νομικό Μέρος
1. Κατά το άρθρο 20 του Συντάγματος: «1) Καθένας έχει δικαίωμα στην παροχή έννομης προστασίας από τα δικαστήρια και μπορεί να αναπτύξει σ’ αυτά τις απόψεις του για τα δικαιώματα ή συμφέροντά του, όπως νόμος ορίζει. 2) Το δικαίωμα της προηγούμενης ακρόασης του ενδιαφερομένου ισχύει και για κάθε διοικητική ενέργεια ή μέτρο που λαμβάνεται σε βάρος των δικαιωμάτων ή συμφερόντων του».
2. Κατά το άρθρο 10 παρ. 1 του Συντάγματος: «Καθένας ή πολλοί μαζί έχουν το δικαίωμα, τηρώντας τους νόμους του Κράτους, να αναφέρονται εγγράφως στις αρχές, οι οποίες είναι υποχρεωμένες να ενεργούν σύντομα κατά τις κείμενες διατάξεις και να απαντούν αιτιολογημένα σε εκείνον που υπέβαλε την αναφορά, σύμφωνα με το νόμο».
3. Κατά το άρθρο 15 παρ. 2 του Συντάγματος: «Η ραδιοφωνία και η τηλεόραση υπάγονται στον άμεσο έλεγχο του Κράτους. Ο έλεγχος και η επιβολή των διοικητικών κυρώσεων υπάγονται στην αποκλειστική αρμοδιότητα του Εθνικού Συμβουλίου Ραδιοτηλεόρασης, που είναι ανεξάρτητη αρχή, όπως νόμος ορίζει. Ο άμεσος έλεγχος του Κράτους ... έχει ως σκοπό την αντικειμενική και με ίσους όρους μετάδοση πληροφοριών και ειδήσεων καθώς και προϊόντων του λόγου κα της τέχνης, την εξασφάλιση της ποιοτικής στάθμης των προγραμμάτων που επιβάλλει η κοινωνική αποστολή της ραδιοφωνίας και της τηλεόρασης και η πολιτιστική ανάπτυξη της Χώρας, καθώς και τον σεβασμό της αξίας του ανθρώπου και την προστασία της παιδικής ηλικίας και της νεότητας ...».
4. Κατά το άρθρο 5 παρ. 8 του Ν. 2863/2000: «Οι αποφάσεις του Εθνικού Συμβουλίου Ραδιοτηλεόρασης . αποτελούν εκτελεστές διοικητικές πράξεις . Κατά των
αποφάσεων του Εθνικού Συμβουλίου Ραδιοτηλεόρασης μπορεί να ασκηθούν αίτηση ακυρώσεως ενώπιον του Συμβουλίου της Επικρατείας, καθώς και οι προβλεπόμενες στο Σύνταγμα και τη 3 νομοθεσία διοικητικές προσφυγές ... ».
5. Τέλος, κατά το άρθρο 24 παρ. 1 του Κώδικα Διοικητικής Διαδικασίας (Ν.2690/1999): «Αν από τις σχετικές διατάξεις δεν προβλέπεται η δυνατότητα άσκησης της, κατά το επόμενο άρθρο, ειδικής διοικητικής ή ενδικοφανούς προσφυγής, ο ενδιαφερόμενος, για την αποκατάσταση υλικής ή ηθικής βλάβης των εννόμων συμφερόντων του, που προκαλείται από ατομική διοικητική πράξη μπορεί, για οποιονδήποτε λόγο, με αίτησή του, να ζητήσει, είτε από τη διοικητική αρχή η οποία εξέδωσε την πράξη, την ανάκληση ή την τροποποίησή της (αίτηση θεραπείας), είτε, από την αρχή η οποία προΐσταται εκείνης που εξέδωσε την πράξη, την ακύρωσή της (ιεραρχική προσφυγή)».
Από τον συνδυασμό και τη λογική ερμηνεία των ρυθμίσεων αυτών συνάγονται τα ακόλουθα:
Α) Ότι το πρόσωπο, για το οποίο εκδόθηκε βλαπτική των συμφερόντων του απόφαση του Εθνικού Συμβουλίου Ραδιοτηλεόρασης και το οποίο (εκλήθη και) έλαβε κανονικά μέρος στη σχετική διαδικασία και ανέπτυξε τους υπερασπιστικούς του ισχυρισμούς (ή-πάντως-του δόθηκε η δυνατότητα να εκθέσει τις επί της υποθέσεως απόψεις του αλλά δεν το έπραξε), δύναται μεν να υποβάλει αναφορά, κατά το άρθρο 10 του Συντάγματος (την οποία το ΕΣΡ υποχρεούται να παραλάβει) δεν δικαιούται όμως να ζητήσει την ουσιαστική επανάκριση του ίδιου ζητήματος και την ανάκληση ή τροποποίηση της εις βάρος του αποφάσεως, παρά μόνον:
α) Εάν επικαλείται νομικό ή ουσιαστικό σφάλμα αυτής που θεμελιώνεται σε (νομικώς ουσιώδη) νέα δεδομένα, ήτοι δεδομένα που διαμορφώθηκαν ή κατέστησαν γνωστά στο βλαπτόμενο πρόσωπο μετά την ολοκλήρωση της διαδικασίας στην οποία στηρίχθηκε η προσβαλλόμενη απόφαση (διοικητική πράξη) και τα οποία ως εκ τούτου δεν ήταν δυνατόν να προσκομισθούν και να ληφθούν υπόψιν από το κρίναν όργανο της υποθέσεως.
β) Εάν το επικαλούμενο (βλαπτικό για τον αιτούντα) σφάλμα προκύπτει από την ίδια την διοικητική πράξη.
Β) Ότι η τυχόν αίτηση που υποβάλλεται, εκ μέρους του βλαπτομένου, από την απόφαση του Εθνικού Συμβουλίου Ραδιοτηλεόρασης, για ανάκληση ή μεταρρύθμιση αυτής χωρίς την επίκληση νέων δεδομένων ή σφάλματος που προκύπτει από την ίδια την απόφαση, κατά τα προεκτεθέντα, δεν είναι παραδεκτή και γι’ αυτό πρέπει να τυγχάνει αρνητικής «απαντήσεως», κατά την έννοια του άρθρου 10 του Συντάγματος, η σχετική δε «απάντηση», ανεξάρτητα από την τυπική της μορφή, δεν είναι εκτελεστή διοικητική πράξη (πρβλ. ΣτΕ 2855/2013, 4393/2013, 4519/2014, 4596/2015, 671/2016, 1017/2022, 863/2019, 535/2018, 725/2018, 1050/2018, 1882/2018, 2593/2018, 2715/2018, 148/2017, 1529/2017, 1530/2017, 3036/2017, 3170/2017, 1093/2016, 2237/2015).
ΙΙ. Πραγματικό Μέρος
Με την προσβαλλόμενη απόφαση έγιναν δεκτά τα ακόλουθα:
«Στην εκπομπή της 11.6.2018 που μεταδόθηκε από τον ραδιοφωνικό σταθμό Sport FM 94,6 (νυν Bwin Sport 94,6) από ώρα 02.00' έως 05.00' με παρουσιαστή τον
Βασίλειο Γερασίμου, ο παρουσιαστής ασχολείται κυρίως με αθλητικές πληροφορίες και σχόλια, συνομιλεί τηλεφωνικά με ακροατές, διαβάζει μηνύματά τους, ενώ στη διάρκειά της μεταδίδονται τραγούδια.
Στις 2.22' ο παρουσιαστής διαβάζει μήνυμα ακροατή που ζητά τη γνώμη του για το gay parade και τη φωταγώγηση της Βουλής. Ο παρουσιαστής απαντά: «Τι να πω;...με τις εικόνες που είδαμε τέλος πάντων, ξεφτιλίκια, ρεζιλίκια, καραγκιοζιλίκια. Το έχω ξαναπεί, δεν έχω κανένα θέμα με τους γκέι, μπορούν να κάνουν ότι θέλουν στο δωμάτιο τους, στο σπίτι τους, στο κρεβάτι τους, δεν μπορεί να μπει κανείς, είναι προσωπικός χώρος, αλλά δεν μπορούν όμως να προκαλούν και να ξεφτιλίζονται..., βγαίνανε κάτι φωτογραφίες που είδα, κάποιοι ήταν σαν μαντάμ Σωσώ ντυμένοι.αυτά είναι όχι μόνο ρεζίλια, είναι αηδιαστικό το θέαμα βρε παιδί μου.Όσο για τη φωταγώγηση... φωταγωγούν τη Βουλή για να κάνουν παρέλαση κάποιοι τυχάρπαστοι. Και λέω συγκεκριμένα για αυτούς που βγήκανε με κάτι φτερά, με κάτι γόβες, γι ’ αυτούς λέω.Αυτή είναι η γνώμη μου.,.οφείλω να την πω γιατί με ρώτησε ο φίλος κι εγώ θεωρώ, εγώ τουλάχιστον σαν Γερασίμου ότι δεν είναι φυσιολογικό να είσαι αδελφή, ντάξει; Μπορεί να θες να είσαι, καλά κάνεις, δικαίωμα σου, αλλά δεν μπορείς να μου το πασάρεις ότι είναι φυσιολογικό.».
Στις 2.27' ο παρουσιαστής συνεχίζει: «Δεν με νοιάζει κάποιος αν είναι γκέι ή δεν είναι, αν είναι κάτι άλλο στο σπίτι του και στο κρεβάτι του ο καθένας κάνει ό,τι γουστάρει, αλλά τα ξεφτιλίκια τώρα αυτά, να πηγαίνουν μπροστά στη Βουλή, στους τσολιάδες, εκεί στον Άγνωστο Στρατιώτη να φοράνε ζαρτιέρες και τέτοια πράματα, είναι ξεφτιλίκια, δεν είναι δημοκρατία αυτό ούτε ισότητα που ζητάτε..., φίλε συμφωνώ μαζί σου, μπορούσαν να πάνε να κάνουν αυτό που έχει γίνει θεσμός κάθε χρόνο, που γίνεται σε όλο τον κόσμο, να πάνε κανονικά ντυμένοι, να κάνουν την παρέλαση τέλος πάντων πως την έχουν ονομάσει και να φύγουν κανονικά. Τώρα να πάνε να φοράνε κάτι φούστες, κάτι γόβες, κάτι φτερά λες και είναι παπαγάλοι και θέλουν μετά να τους πάρουν στα σοβαρά, ε σοβαρά δεν μπορούν να τους πάρουν. Προσωπικά εγώ σοβαρά δεν μπορώ να τους πάρω. Γιαούρτι με κεσέ. Τι να κάνουμε τώρα, δεν είναι φυσιολογικό πράγμα αυτό... Δικαίωμα τους, σου λέω, να είναι γκέι, δικαίωμα τους, αλλά δεν μπορούν να μας πείσουν... δεν μπορείς να με πείσεις εμένα ότι το να είσαι γκέι, είναι φυσιολογικό ρε φίλε, δεν είναι φυσιολογικό... για μένα δεν είναι. Να είσαι, δικαίωμα σου, κάνε ότι γουστάρεις. Να μην ενοχλείς και να μην προκαλείς, αυτό με ενδιαφέρει εμένα. Αλλά δεν θα με πείσεις ότι είναι φυσιολογικό. Και το γιαούρτι θα αναφέρω και τον κεσέ θα αναφέρω..., μας φάγανε οι κουλτουριάρηδες, οι δήθεν».
Στις 2.37' ο παρουσιαστής διαβάζει μήνυμα ακροατή «...είναι καθόλα φυσιολογικό να είσαι γκέι μιας κι έχει να κάνει με ορμόνες κατά την κύηση, επιστημονικά αποδεδειγμένο». Επ’ αυτού ο παρουσιαστής σχολιάζει «...αυτό που λες, φίλε, είναι επιστημονικά αποδεδειγμένο με τις ορμόνες, ναι, δεν είναι φυσιολογικό όμως, είναι λάθος της φύσης, αυτό λέω. Δεν λέω ότι δεν μπορεί να γεννηθεί με ορμόνες θηλυκές κάποιοι που γεννιούνται αγόρια, αλλά είναι λάθος της φύσης, δεν είναι φυσιολογικό». Στη συνέχεια ο παρουσιαστής διευκρινίζει «ρε παιδιά, εγώ δεν λέω γι ’ αυτούς τους ανθρώπους που είναι γκέι κι έχουν μια φυσιολογική ζωή, το έχουν παραδεχθεί, είναι και πολλοί από αυτούς επιστήμονες. Εγώ λέω γι ’ αυτούς που βγαίνουν σαν κάτι τσόλια στους δρόμους, φοράνε κάτι ζαρτιέρες, φοράν κάτι φτερά, γι ’ αυτούς μιλάω, τους καραγκιόζηδες. Δεν μιλάω για τους κανονικούς ανθρώπους που έτυχε να είναι γκέι, λέω για τους γελοίους, αυτούς που βγαίνουν και παρελάσουν και γελάει μαζί τους ο κόσμος... λέω γι’ αυτούς που βάζουν τα φτερά, τις φτερούδες και τις ζαρτιέρες και τις γόβες.,.θα πηγαίνατε να κάνετε παρέα με αυτόν τον άνθρωπο; Να πάτε μια βόλτα;. Γράφανε πάνω τους διάφορα συνθήματα, γι ’ αυτούς λέω, δεν λέω για τους υπόλοιπος ανθρώπους που είναι γκέι».
Στις 2.43' ο παρουσιαστής ακούγεται να μην εγκρίνει αυτούς που φοράν κασκόλ και σπάνε κεφάλια στα γήπεδα, ενώ μετά επαναλαμβάνει τι ακριβώς τον ενόχλησε στην παρέλαση ομοφυλοφίλων στο κέντρο της Αθήνας. Στις 2.50' ο παρουσιαστής διατυπώνει την άποψη του περί αισθητικής λέγοντας «...δεν μου αρέσει να βλέπω έναν τύπο να φοράει φτερά και πούπουλα..., αν σας αρέσει εσάς, εντάξει, δικαίωμα σας, ο καθένας είναι ελεύθερος να βλέπει και να γουστάρει όποια εικόνα θέλει... Ο άλλος λέει θα μας στείλει στον εισαγγελέα. Να πας σε 50 εισαγγελείς, όχι σε έναν, όχι θα φοβηθούμε να πούμε τη γνώμη μας, θα μας κάνετε “ντα”, “ντιντήδες”, να μας κάνουν “ντα”».
Στις 2.54' ακροατής γράφει σε μήνυμα ότι κάτι είναι φυσιολογικό από τη στιγμή που συμβαίνει στη φύση. Επ’ αυτού ο παρουσιαστής σχολιάζει «...πριν κάνα μήνα διάβασα στο ίντερνετ ότι γεννήθηκε ένα προβατάκι με τέσσερα κεφάλια. Είναι φυσιολογικό; Είναι λάθος της φύσης, αυτό λέμε». Αναφερόμενος στη διαφορετικότητα, ο παρουσιαστής παρατηρεί «.υπάρχουνε και όρια για τη διαφορετικότητα... διαφορετικότητα είναι και στην Ολλανδία που έχουνε κόμμα παιδοφίλων. Να κάνουμε κι εμείς; Να το δεχτούμε; ...Και στη Γερμανία, που έχουνε κόμμα κτηνοβασίας, είναι κτηνοβάτες. Και αυτό είναι φυσιολογικό; Είναι διαφορετικό; Όχι, δεν το δέχομαι ρε παιδιά».
Στις 3.03' ο παρουσιαστής συνομιλεί με ακροατή ο οποίος αναφέρεται σε καλλιτέχνες που ήταν δηλωμένοι ομοφυλόφιλοι (Elton John, George Michael). Ο παρουσιαστής δηλώνει «δεν έχω δει κανένα να κράζει τους τραγουδιστές..., κράζουν αυτούς που βγήκαν προχτές που ήταν ντυμένοι έτσι.,.όχι αυτούς που βγήκαν στο δρόμο και παρέλασαν..., το να γίνεσαι γελοίος δεν είναι διαφορετικότητα...».
Στις 3.18' ακροατής ρωτά τον παρουσιαστή «γιατί τις κραγμένες τις κατακράζεις; Κραγμένες, άλλο που δε θέλουν». Ο παρουσιαστής απαντά «σωστά, να τους αφήσω στην ησυχία τους... με ρωτήσανε... λέω ένα ξεφτιλίκι οι εικόνες που είδα οι συγκεκριμένες, δεν λέω για όλους που πήγαν εκεί, για 100, για 200 που ήταν ντυμένοι λες και πηγαίνουν στο τριώδιο». Στην υπόλοιπη εκπομπή ο παρουσιαστής επικοινωνεί με ακροατές για αθλητικά θέματα και ακούγονται τραγούδια.
Περαιτέρω, από την παρακολούθηση και καταγραφή των πραγματικών περιστατικών και τα στοιχεία του φακέλου προκύπτουν τα εξής:
Στη διάρκεια της μεταμεσονύχτιας αθλητικού χαρακτήρα ραδιοφωνικής εκπομπής της 11.6.2018, ο παρουσιαστής, απαντώντας σε ερώτηση ακροατή, δηλώνει την άποψη του περί της ομοφυλοφιλίας. Διατυπώνει αφενός τη γνώμη ότι δεν έχει κανένα πρόβλημα με τους ομοφυλόφιλους, ότι μπορούν να κάνουν ότι θέλουν στον προσωπικό τους χώρο και ότι μπορούν να κάνουν την παρέλαση τους κανονικά, εκφράζεται όμως αρνητικά ως προς συγκεκριμένη ομάδα ομοφυλοφίλων που συμμετείχε στην παρέλαση στην Αθήνα (Athens pride) και η οποία εμφανίστηκε με ανάρμοστη, κατά τον παρουσιαστή, ενδυμασία(φορούσαν φτερά, ζαρτιέρες, γόβες). Για τη συγκεκριμένη ομάδα ομοφυλοφίλων χρησιμοποιεί τις εκφράσεις «ξεφτιλίκια, ρεζιλίκια, καραγκιοζιλίκια, γελάει μαζί τους ο κόσμος, φτερούδες, ντυμένοι λες και πηγαίνουν στο τριώδιο». Όταν ακροατής αποκαλεί τα συγκεκριμένα άτομα «κραγμένες» (Κραγμένος: αφορά άνδρα ομοφυλόφιλο που επιδεικνύει την ομοφυλοφιλία του και αποδοκιμάζεται γι’ αυτό - Γ. Μπαμπινιώτης: «Λεξικό της Νέας Ελληνικής Γλώσσας», Αθήνα, 2002), ο παρουσιαστής αποδέχεται το χαρακτηρισμό.
Ο παρουσιαστής διατυπώνει μια γενική άποψη για την ομοφυλοφιλική κατάσταση θεωρώντας ότι, κατά την προσωπική του γνώμη, δεν είναι μια φυσιολογική κατάσταση, ότι πρόκειται για ένα λάθος της φύσης. Απαντώντας σε ακροατή που γράφει σε μήνυμα ότι φυσιολογικό είναι ό,τι συμβαίνει στη φύση, ο παρουσιαστής αντικρούει υποστηρίζοντας πως ορισμένα πράγματα δεν είναι φυσιολογικά (π.χ. το να γεννηθεί ένα πρόβατο με τέσσερα κεφάλια). Κάνει δε μνεία στα υποτιθέμενα κόμματα παιδοφίλων στην Ολλανδία και κτηνοβασίας στη Γερμανία (Οι σχετικές αναφορές του παρουσιαστή δεν επιβεβαιώνονται, καθώς σύμφωνα με την ιστοσελίδα iefimerida.gr που φιλοξενεί δήλωση της οργάνωσης «Χαμόγελο του Παιδιού», ουδέποτε νομιμοποιήθηκε κόμμα παιδόφιλων στην Ολλανδία. Αναφορικά δε με το υποτιθέμενο κόμμα κτηνοβασίας στη Γερμανία, η ιστοσελίδα eUinikahoaxes.gr σε άρθρο της με τίτλο «Ανοίγουν οίκους ανοχής για κτηνοβάτες στη Γερμανία» καταρρίπτει το δημοσίευμα αναφέροντας τη σχετική γερμανική νομοθεσία για την κτηνοβασία σύμφωνα με την οποία απαγορεύεται να χρησιμοποιηθεί ζώο για σεξ ή να διατεθεί για σεξουαλικές επιθυμίες τρίτων ή να εξαναγκασθεί σε αφύσικη συμπεριφορά).
Αναφερόμενος στη συγκεκριμένη ομάδα ομοφυλοφίλων που συμμετείχε στην παρέλαση στην Αθήνα (Athens pride) με ανάρμοστη, κατά τον παρουσιαστή ενδυμασία, ο τελευταίος χρησιμοποιεί τη φράση «γιαούρτι με κεσέ» και «ντιντήδες» (Κατά τον Γ. Μαρκαντωνάτο από το βιβλίο του Ν. Σαραντάκου «Λέξεις που χάνονται» «ντιντής» είναι ο αβροδίαιτος της καλής κοινωνίας, ο κομψευόμενος μεγαλοαστός. Δεν είναι ο θηλυπρεπής. Κατά το site “slang.gr”, η συγκεκριμένη λέξη αργότερα απέκτησε τη σημασία του θηλυπρεπή). Τα ανωτέρω φανερώνουν την εκ μέρους του παρουσιαστή απαξίωση προς συγκεκριμένη ομάδα ανθρώπων λόγω του γενετήσιου προσανατολισμού τους.».
Επί τη βάσει των ανωτέρω, το ΕΣΡ έκρινε ότι η εγκαλουμένη εταιρεία παραβίασε -εκ προθέσεως- τις αναφερόμενες στο νομικό μέρος της παρούσας διατάξεις και ότι πρέπει να της επιβληθεί διοικητική κύρωση για την παράβαση της δυσμενούς διάκρισης προσώπων λόγω γενετήσιου προσανατολισμού που προσβάλλει την αξία του ανθρώπου. Έκρινε δε ως επιβλητέα την κύρωση του προστίμου, το οποίο επιμέτρησε, κατά πλειοψηφία, με ψήφους τέσσερις, συμπεριλαμβανομένης αυτής του προέδρου, έναντι τεσσάρων, στο ύψος των επτά χιλιάδων (7.000) ευρώ.
Με την κρινόμενη με αριθμ. πρωτ. ΕΣΡ 954/2.3.2023 αίτησης θεραπείας η αιτούσα ζητεί την ανάκληση, άλλως τη μεταρρύθμιση, της ως άνω προσβαλλομένης απόφασης υποστηρίζοντας ότι:
α) Ο σταθμός έχει χαμηλή ακροαματικότητα, προσκομίζει δε έγγραφο της εταιρίας «Focus Bari» η οποία πραγματοποίησε τον επίδικο χρόνο έρευνα ραδιοφωνικής ακροαματικότητας στο νομό Αττικής για λογαριασμό της ΑΕΜΑΡ (Αστικής
Εταιρείας Μέτρησης Ακροαματικότητας Ραδιοφώνων). Σύμφωνα με τα προσκομιζόμενα στοιχεία, ο σταθμός ΣΠΟΡ FM 94,6 κατά το χρονικό διάστημα από 4.6.2018 έως 3.9.2018(μεταξύ του οποίου είναι και το επίδικο διάστημα) και στη ζώνη από 2.00 έως 5.00 είχε ακροαματικότητα 0,9%,
β) Ο παρουσιαστής έχει σταματήσει τη συνεργασία του με τον σταθμό από το 2019, και
γ) ότι από το χρόνο μετάδοσης της εκπομπής (2018) έως τη λήψη της απόφασης (2022) έχουν μεταβληθεί οι κοινωνικές αντιλήψεις ως προς τα δικαιώματα της ΛΟΑΤ+ κοινότητας, καθώς εκφράσεις και συμπεριφορές που θεωρούνταν ανεκτές ή αποδεκτές το 2018, υπό το πρίσμα της νεότερης και ταχύτατα μεταβαλλόμενης κοινωνικής οπτικής, έχουν καταστεί κοινωνικά απαράδεκτες και καταδικαστέες.
Από τα επικαλούμενα επιχειρήματα του σταθμού, κρίνεται πως μόνο το πρώτο επιχείρημα αποτελεί νέο στοιχείο στο οποίο δεν είχε γίνει επίκληση κατά τον αρχικό έλεγχο της υπόθεσης, ήτοι, ότι η εκπομπή αθλητικού χαρακτήρα που παρουσίασε ο Β. Γερασίμου στις 11.6.2018 από ώρα 2.00' έως 5.00' είχε χαμηλή ακροαματικότητα (0,9%). Επομένως όλες οι παραπάνω αιτιάσεις αφορούν αποκλειστικά και μόνο το σκέλος της επιλογής και επιμέτρησης της ποινής.
Η ραδιοτηλεοπτική νομοθεσία καθιερώνει δέσμη κριτηρίων για την επιλογή του είδους και την επιμέτρηση των επιβαλλομένων κυρώσεων, απόκειται δε στο ΕΣΡ να σταθμίσει τα ως άνω κριτήρια και να προσδώσει, κατά περίπτωση, βαρύτητα σε ορισμένο ή ορισμένα από αυτά (όλως ενδεικτικώς ΣτΕ 2332/2018, 1679/2021). Η επιμέτρηση και η επιβολή της κυρώσεως κατά της αιτούσας έγινε «με βάση τη βαρύτητα της παραβάσεως», που συνιστά νόμιμο κριτήριο επί τη βάσει και μόνο του οποίου μπορεί να επιλέγεται η προσήκουσα σε κάθε περίπτωση κύρωση (σχετ. ΣτΕ 1363/2013 και 888/2015).
Δεδομένου, ωστόσο, ότι αποδεικνύεται από τα νέα προσκομισθέντα στοιχεία ότι η ακροαματικότητα της αθλητικού χαρακτήρα εκπομπής του Β. Γερασίμου που μεταδόθηκε από τον ραδιοφωνικό σταθμό «BWIN SPORT FM 94,6» (πρώην ΣΠΟΡ FM 94,6) Νομού Αττικής, στις 11.6.2018, ήταν πολύ χαμηλή, ανερχόμενη στο 0,9%, θα πρέπει να αναθεωρηθεί το ύψος της επιβλητέας διοικητικής κύρωσης και να προσδιοριστεί στο ύψος του προστίμου των τριών χιλιάδων (3.000) ευρώ.
III. Υπαγωγή
Επομένως, πρέπει η κρινόμενη αίτηση θεραπείας να γίνει μερικώς δεκτή, να αναθεωρηθεί η προσβαλλόμενη με αριθμό 269/2022 απόφαση του ΕΣΡ ως προς το ύψος του επιβληθέντος προστίμου και να προσδιοριστεί σε αυτό των τριών χιλιάδων (3.000) ευρώ για την αποδοθείσα στην αιτούσα παράβαση.
ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΛΟΓΟΥΣ ΑΥΤΟΥΣ Η ΟΛΟΜΕΛΕΙΑ ΤΟΥ ΕΘΝΙΚΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ ΡΑΔΙΟΤΗΛΕΟΡΑΣΗΣ
Δέχεται μερικώς την με αριθμό πρωτοκόλλου 954/2.3.2023 αίτηση θεραπείας της εταιρείας με την επωνυμία «ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΡΑΔΙΟΤΗΛΕΟΠΤΙΚΗ ΕΚΔΟΤΙΚΗ ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΗ ΟΡΓΑΝΩΤΙΚΗ Α.Ε. ΜΕΣΩΝ ΜΑΖΙΚΗΣ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ», ιδιοκτήτριας του ραδιοφωνικού σταθμού με τον διακριτικό τίτλο «BWIN SPORT FM 94,6» (πρώην ΣΠΟΡ FM 94,6) Νομού Αττικής.
Αναθεωρεί την με αριθμό 269/2022 απόφαση του ΕΣΡ ως προς το σκέλος της επιμέτρησης της κύρωσης.
Επιβάλλει ομοφώνως στην αιτούσα τη διοικητική κύρωση του προστίμου των τριών χιλιάδων (3.000) ευρώ για παραβίαση της νομικής υποχρέωσης περί μη δυσμενούς διάκρισης προσώπων λόγω γενετήσιου προσανατολισμού που προσβάλλει την αξία του ανθρώπου.
Κατά το άρθρο 4 παρ. 3 του Ν. 2328/1995, όπως έχει μετά την δια του άρθρου 23 παρ. 5 εδ. β' του Ν. 3166/2003 αντικατάστασή του, η παρούσα απόφαση κατά την προαναφερόμενη κύρωση, είναι εκτελεστή κατά:
1. Της εταιρείας ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΡΑΔΙΟΤΗΛΕΟΠΤΙΚΗ ΕΚΔΟΤΙΚΗ ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΗ ΟΡΓΑΝΩΤΙΚΗ Α.Ε. ΜΕΣΩΝ ΜΑΖΙΚΗΣ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ που εδρεύει στο Ν. Φάληρο Αττικής, στην οδό Εθν. Μακαρίου και Δημητρίου Φαληρέως 2, με ΑΦΜ 094383805, Δ.Ο.Υ. ΦΑΕ Πειραιά.
2. Του Ιωάννη Αλαφούζου του Αριστείδη, κατοίκου Εκάλης Αττικής,, στην οδό Θέτιδος 61, με ΑΦΜ 022253837, Δ.Ο.Υ. Κηφισιάς, ως νομίμου εκπροσώπου της εταιρείας.
3. Του Ιωάννη Σπανολιού του Κωνσταντίνου, κατοίκου Βούλας Αττικής, στην οδό Ξάνθου 12, με ΑΦΜ 007698074, Δ.Ο.Υ. Γλυφάδας, ως νομίμου εκπροσώπου της εταιρείας.
4. Της Ευαγγελίας Κουτσαυτάκη του Κωνσταντίνου, κατοίκου Νέας Ερυθραίας Αττικής, στην οδό Οδυσσσέα Ανδρούτσου Β’, με ΑΦΜ 075618967, Δ.Ο.Υ. Κορυδαλλού, ως νομίμου εκπροσώπου της εταιρείας.
Κρίθηκε και αποφασίστηκε την 11η Δεκεμβρίου 2023 και δημοσιεύτηκε την 23η Ιανουαρίου 2024.
Η ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΤΟΥ Ε.Σ.Ρ. Η ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ
ΕΥΤΕΡΠΗ ΚΟΥΤΖΑΜΑΝΗ - ΔΡΙΛΙΑ ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ ΜΑΡΑΖΙΔΟΥ
Πληροφορίες: www.esr.gr
Παρατηρήσεις: Απόφαση 190/2023 - ΕΘΝΙΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΡΑΔΙΟΤΗΛΕΟΡΑΣΗΣ (ΕΣΡ) - 23η Ιανουαρίου 2024
